كاره‌ باش وچاكه‌كان

ئه‌گه‌ر خه‌زنه‌دار بیه‌وێت پاداشتی كه‌سی خێرخوازی ده‌ست كه‌وێت، ده‌بێت ئه‌م سیفاتانه‌ی تێدا بێت: موسڵمانیه‌تی، دستپاكی، جێبه‌جێ كردنی فه‌رمان، پێ خۆشنووده‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ چه‌ند دوعایه‌ك له‌ قورئان وسوننه‌ت به‌ مه‌به‌‌ستی له‌به‌ركردن.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی گرنگی پارێزگاری له‌سه‌ر كردوه‌ چاكه‌كان له‌ ڕوانگه‌ی قورئان وسوننه‌ته‌وه‌.

زۆر جار كەسانێك بۆ پاساو هێنانەوە بۆ هەڵسوكەوت و سیاسەتە ناشەرعییەكانی خۆیان شوبهە دێننەوە لە جیاتی بەڵگە...بەوەی ئایەت و فەرمودەیەك دێننەوە كە هیچ پەیوەندی بەو باسەوە نییەو بگرە لەوانەشە بە پێچەوانەوە خۆی بۆ خۆی بەڵگە بێت لەسەر ناشەرعی ئەو كارەی دەیكات... یەكێك لەو بابەتانە بریتییە لە ڕێزگرتن و حورمەت گرتنی كافرو موشریك و جولەكەو گاور...

قورئان هەمووی وتەی خوای پەروەردگارە و لە ڕێگەی جبریلەوە – علیە السلام – ناردوویەتیە خوارەوە بۆ ‏‏پێغەمبەری خوا (‏صلى الله عليه وسلم ‏)، بۆ ئەوەی خەڵكی لە گومڕاییەكانی كوفر و شیرك و ستەمەوە دەربكات بۆ ڕووناكیەكانی یەكخواپەرستی و باوەڕ و دادپەروەری.‏

ئەم نوسینە كورتە بریتیە لە كۆمەڵە ئامۆژگاریەك سەبارەت بە ئافرەتان لەكاتی چوونە بازاڕدا، جا داواكارم لەخوای گەورە كە ئەوەی دەیخوێنێتەوە سوودی پێ‌ بگەیەنێت و كاریگەری هەبێت، جا ئومێدەوارم لە بەڕێزتان كە پەیڕەوی ئەم خاڵانە بكەن وجێ‌ بەجێی بكەن، چونكە لە سزای خوا دەپارێزرێیت، هەم ڕەوشت وئاكارت قورس وسەنگین دەبێت ودینت سەلامەت دەبێت، هەمیش پاداشتت دەدرێتەوەو خێرت بۆ دەنووسرێت.

جوانترین سیفه‌ت بۆ مرۆڤی موسڵمان له‌ پاش باوه‌ڕ هێنان بریتیه‌ له‌ سیفه‌تی ڕاستگۆیی؛ چونكه‌ ڕاستگۆیی بنچینه‌ی باوه‌ڕه‌، هه‌ر چۆن درۆ بنچینه‌ی نیفاقه‌. خۆشه‌ویستان ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له ئایه‌ت وفه‌رموده‌یه‌ك ‌ده‌رباره‌ی ڕاستگۆیی ، له‌گه‌ڵ راڤه‌یه‌كی كورتی به‌سوود. ‌

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی حه‌ج وعومره ‌ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

بانگدان: ڕاگه‌یانده‌ بۆ كاتی هاتنی نوێژ به‌ هۆی كومه‌ڵه‌ ووشه‌یه‌كی تایبه‌تیه‌وه‌. وه‌ به‌و ڕاگه‌یاندنه‌ خه‌ڵكی بانگ ئه‌كرێن بۆ نوێژی جه‌ماعه‌ت وه‌ ده‌رخستنی ( شعائر ) دروشمه‌كانی ئیسلامه‌. ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی بانگدان ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

ئوممه‌تی ئیسلام چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و زه‌لیلی وزه‌بوونیه‌ی تێیدا ده‌ژی و ئه‌و سوكایه‌تیه‌ی كه‌ پێی ده‌كرێت له‌لایه‌ن دوژمنانیه‌وه‌ كۆتای پێی بێت، چونكه‌ سه‌رده‌مێكه‌ نووری ئیسلام و ئه‌و نیعمه‌ته‌ گه‌وره‌یه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ به‌خشیویه‌تی به‌ به‌نده‌كانی له‌لایه‌ن نه‌یارانیه‌وه‌ خامۆش كراوه‌... ده‌بێت زیاتر به‌ده‌م بانگه‌واز و دینه‌كه‌ی خوای گه‌وره‌وه‌ بێین تاوه‌كو خوای گه‌وره‌ بمانكات به‌ هۆكاری سه‌ركه‌وتنی دین و شه‌ریعه‌ته‌كه‌ی، له‌م ووتاره‌ماندا ئاماژه‌ به‌و هۆكارنه‌ ده‌كه‌ین كه‌ ده‌بنه‌ هۆی سه‌ركه‌وتنی باوه‌ڕداران و گه‌ڕانه‌وه‌ی مه‌جد و عیزه‌ت وشكۆی موسڵمانان .

خوێنه‌ری ئازیز ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌ستی ئێوه‌ی به‌رێزدایه‌ كۆمه‌ڵێكه‌ له‌ ئایه‌ت وفه‌رمووده‌ی پیرۆز و فه‌توای شه‌رعی و ووته‌ی زانایان له‌سه‌ر گرنگی وپێویستی به‌جێهێنانی خزمایه‌تی (صیله‌ی ڕه‌حم) وبه‌روبومه‌كانی، له‌گه‌ڵ هۆشداریدان له‌بچڕاندنی خزمایه‌تی.

زانستی كرده‌وه‌ وسه‌وداگه‌ری ـ علم المعاملة ـ كه‌ زانستی دڵه‌كانه‌ ، وه‌ك ترس وئومێد وڕازی بون وڕاست گۆی ودڵپاكی چه‌ند شتێكی تریش، به‌م زانسته‌ زانایان پله‌یان به‌رز بووه‌ته‌وه‌ وبه‌هێنانه‌دی ئه‌م زانستانه‌ ناوبانگیان ده‌ركردوه‌.

ئه‌و موسڵمانه‌ی كه‌ فه‌رائزه‌كانی ئیسلام جێ به‌جی ده‌كات له‌ژیانیدا ده‌بێت خو وڕه‌وشتی زۆر جوان بێت به‌ڕاده‌یه‌ك له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا وه‌ك نموونه‌ی كه‌سی ڕه‌وشت به‌رز ئاماژه‌ی بۆ بكرێت... به‌ڕێزان ناوه‌ڕۆكی ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌: كاریگه‌ری عیباده‌ت له‌سه‌ر ‌پاككردنه‌وه‌ی دڵ وده‌روون.

چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا بریتیه‌ له‌وه‌ی كه‌ له‌ نێوان دوو كه‌سدا ناخۆشی و دوژژمنایه‌تی هه‌یه‌ ، كه‌سێك دێت چاكسازی ده‌كات له‌ نێوانیاندا، وه ده‌بێته‌ مایه‌ی نه‌هێشتنی ئه‌و ناخۆشی ودوژمنایه‌تیه‌. ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا.

خۆشه‌ویستان: ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت ژیانمان نوێ بكه‌ینه‌وه‌ له‌م مانگه‌ پیرۆزه‌دا ده‌بێت بزانیین كه‌وا: یه‌كه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی چاككردنی دڵه‌كانه. دووه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی چاكردن وپاكردنه‌وه‌ی زوبانه‌‌. سێیه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان فرسه‌ته‌ بۆ وازهێنان له‌ ڕه‌وشتی ڕه‌زیلی وئه‌نانیه‌ت.

ره‌مه‌زان ئه‌و مانگه‌ پیرۆزه‌ى په‌روه‌ردگارى مه‌زن و دلۆڤان وه‌ك دیاری و هه‌لێك به‌خشیویه‌تى به‌ به‌نده‌كانى تا له‌ لاوازى و هه‌ژارى و زه‌لیلى و گوناهو تاوان و خه‌م و په‌ژاره‌و رزگاریان بكات.

موسڵمانانی یەك خوا پەرست، گەر ڕۆژوو گرتن تەنها خۆگرتنەوە بوایە لە خواردن و خواردنەوە ئەوا لە ڕۆژوو گرتن ئاسان تر نەدەبوو، بەڵام ئەم هەڵە تێگەیشتنەی زۆرێكمان وای كردوە لەگەڵ تەواو بوونی ڕەمەزان زۆرێكمان تەنها برسێتی و تینوێتیەكەمان بۆ ئەمێنێتەوە لەگەڵ تاوانێكی زۆر، هۆكاری سەرەكی ئەم ئەنجامەش پارچە گۆشتێكی بچوكە كە ڕەنگەی بەشی تێربوونی پشیلەیەكی برسی نەكات كەچی بەهۆیەوە مرۆڤێكی چوارشانە ئەچێتە دۆزەخەوە.

بێگومان زمان یه‌كێكه‌ له‌ نیعمه‌ته‌كانى خواى گه‌وره‌ بۆ مرۆڤه‌كان، ئه‌ندامێكى بچووكه‌، به‌ڵام له‌ چاكه‌ و خراپه‌شدا كاریگه‌رى گه‌وره‌ى هه‌یه‌، گۆڕه‌پانى كاركردنى زمان گۆڕه‌پانێكى پان و به‌رینه‌، به‌ڵكو بێ سنووره‌، له‌ چاكه‌دا ده‌توانێت ببێته‌ مایه‌ى ره‌زامه‌ندى خواى گه‌وره‌. له‌ خراپه‌شدا به‌ هه‌مان شێوه‌ ڕۆڵى سه‌ره‌كى ده‌گیڕێت و ئه‌وه‌ى به‌و ئه‌ندامه‌ بچووكه‌ ده‌كرێت جارى وا هه‌یه‌ به‌ تۆپ و ته‌یاره‌ و هێز و بازوو ناكرێت.

له‌ ئایینى ئێمه‌دا جه‌ژنێك نیه‌ به‌ناوى جه‌ژنى دایكه‌وه‌، نه‌ له‌ قورئان و نه‌ له‌ سوننه‌تدا هاتووه‌ڕۆژێك ته‌رخان بكرێت بۆ ڕێزگرتن له‌ دایك و سوپاس كردن و ئاهه‌نگ بۆ گێڕانى. ئایینى پاك و بێگه‌ردى ئیسلام بایه‌خى داوه‌ به‌ ڕێزگرتن له‌ دایك و چاكه‌كردن و به‌جوان مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیدا له‌درێژایى ساڵدا و ته‌نها كاتێكى دیارى نه‌كردووه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌...

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چیرۆكی پیاوێكی نه‌خۆش ده‌كات كه‌ به‌ هۆی به‌خشین وسه‌ده‌قه‌وه‌ چاك ده‌بێته‌وه‌؛ چونكه‌ چاكه‌ كردن خه‌سڵه‌تێكى زۆر به‌رز و سیفه‌تێكى زۆر جوانه‌ و‌خۆشبه‌ختى دونیا و دواڕۆژى تێدایه‌...