ڕاڤه‌ كردن، ته‌فسیر

خۆشه‌ویستان وا جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌تتان بۆ ته‌فسیر وڕاڤه‌كردنی چه‌ند ئایه‌ت وده‌قێكی تری قورئــانی پیرۆز، به‌و هیوایه‌ی ان شاء الله سوودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌كان . گومانی تێدا نیه‌ مردن ئه‌و حاڵه‌ت وڕووداوه‌ گه‌وره‌یه ‌‌كه ‌سه‌رجه‌م مرۆڤایه‌تی له‌به‌رده‌میدا ده‌سته‌وسانه ‌وهیچ كه‌سیش ناتوانێت خۆی لێ ڕزگاركات، به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌سه‌رجه‌ممان به‌لاو وپیرمانه‌وه‌ به‌ده‌وڵه‌مه‌ند وگه‌دا وهه‌ژارمانه‌وه‌، به‌پادشا وئاغا وژێرده‌سته‌مانه‌وه‌ به‌بێ جیاوازی ئه‌بێت ته‌سلیمی ئه‌و واقعه‌ببین وكه‌سیش ناتوانێت لێی هه‌ڵبێت ومله‌جه‌ڕێ بكات له‌ئاستیدا...

گومانی تێدا نیه‌ ده‌عوه ‌وبانگه‌وازی سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌ران ( علیهم الصلاة والسلام ) بریتی بووه ‌له‌بانگه‌وازكردنی خه‌ڵكی بۆ یه‌كتاپه‌رستی ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌شرك وبت په‌رستی به‌هه‌موو جۆره‌كانیه‌وه‌، بۆ یه‌ده‌بینین له‌زۆر جێگای قورئاندا خوای گه‌وره‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌م‌ مه‌سئه‌له‌یه‌ ده‌كاته‌وه‌... وه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌‌ین په‌روه‌ردگار له‌زۆر جێگای قورئاندا وه‌صیه‌تی كردوه‌به‌ئیحسان كردن له‌گه‌ڵ دایك وباوكدا و هه‌میشه ‌له‌پاش په‌رستنی خۆیه‌وه ‌فه‌رمانی پێكردووه...

خوای گه‌وره ‌ومیهره‌بان له‌م ئایه‌تانه‌دا چه‌ند سیفات وڕه‌وشتێكی به‌رزی باوه‌ڕدارانمان بۆ باس ده‌كات تاوه‌كو ببێته‌پڕۆگرامێكی هه‌میشه‌یی وته‌واوی ئیمانداران ژیانی خۆیانی پێ بڕازێننه‌وه‌، به‌و هیوایه‌ی كه‌خوای گه‌وره‌یان لێ ڕازی بێت وه‌له‌دونیا ودواڕۆژدا بیانخاته‌به‌ر ڕه‌حمه‌تی خۆیه‌وه‌، له‌دونیادا ژیانێكی ئاسووده‌وله‌قیامه‌تیشدا به‌هه‌شتێكی هه‌تا هه‌تاییان پێ ببه‌خشێت .

ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه ‌سه‌نگی مه‌حه‌كه ‌له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌بانگه‌شه‌ی خۆشه‌ویستی ڕێبازی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا په‌یڕه‌وی ئه‌و ڕێبازه‌ی كه‌ محمد المصطفی هێناویه‌تی ناكه‌ن، ئه‌مانه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ درۆ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ باوه‌ڕه‌كه‌ی خۆیاندا...

ئه‌و بت په‌رست وبێباوه‌ڕانه ‌پرسیارت لێ ده‌كه‌ن ئه‌ی موحه‌مه‌د ( صلی الله علیه وسلم ) له‌باره‌ی جه‌نگ كردن له‌مانگی حه‌رامدا كه‌بریتین له‌مانگه‌كانی ( رجب ، ذو القعدة ، ذو الحجه‌، محرم ) به‌ تانه‌دانێكه‌وه‌ ده‌ڵێن : ئاخۆ ڕه‌وایه‌بۆ موحه‌مه‌د وشوێنكه‌وتوانی له‌م مانــگانه‌دا شه‌ڕ وشۆڕ بكه‌ن وخه‌ڵك بكوژن ؟

ئایه‌ته‌كانی رۆژووی ڕه‌مه‌زان ته‌نها باس كراون له‌ سوره‌تی ( البقرة )، پێویسته‌ مرۆڤی موسڵمان ته‌فسیره‌كه‌ی بخوێنێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌ باشی تێبگات لێی.

ئه‌م ووتاره‌ وه‌رگێرانی ده‌قێكی ئیمام ئیبن قه‌یمی جه‌وزیه‌ كه‌ له‌ كتێبی ( زاد المعاد ) دا باسی كردووه‌، سه‌باره‌ت به‌ فه‌زڵی خویندنه‌وه‌ی قورئان به‌ ته‌ده‌بور و بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا ومه‌به‌سته‌كانی و تیرامان له‌ نهێنیه‌كانی، به‌شیوه‌یه‌ك نووسه‌ر باسی ڕای جیاوازی زانایان ده‌كات له‌م مه‌سئه‌له‌یه‌دا، كه‌ ئایا باشتر‌ و خاستر ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ قورئان به‌ ته‌ده‌بور و بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا و مه‌به‌سته‌كانی بخوێنێته‌وه‌ یان به‌ خێرای و دوور له‌بیركردنه‌وه‌ ؟ پاشان نووسه‌ر ڕای ئه‌و زانایانه‌ په‌سه‌ند ده‌كات كه‌ ده‌ڵین : باشتر و خێرتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مرۆڤی موسڵمان قورئان به‌ له‌سه‌ر خۆی و به‌ بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا و مه‌به‌سته‌كانی بخوێنێته‌وه‌ تاوه‌كو له‌وه‌ی كه‌ به‌ په‌له‌ و خێرا بیخوێنێته‌وه‌ به‌بی تێڕامان له‌ واتا و نهێنیه‌كانی ...

قورئانی پیرۆز ڕابەرو ڕێ نیشاندەری مرۆڤایەتی و ڕۆشنایی ژیان و دەستوریەتی، وەهەرشتێك مرۆڤـ پێویستی پێ بێت، ئەوا خوای گەورە بەدەقێكی قورئانی، یان بەئاماژە بۆكردن ڕوونی كردۆتەوە.. ئه‌م ووتاره‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: یەكەم: لێوردبونەوە لەرِوانگەی قورئانی پیرۆز... دووەم: لێوردبونەوە لەقورئانی پیرۆز لەرِوانگەی فەرمودەكانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم... سێ‌ یەم: گرنگی وردبونەوە لە قورئانی پیرۆز لای پێشینەچاكەكانمان (السلف الصالح)... چواره‌م: چەند هۆكارێك بۆ وردبونەوە لە قورئان...

چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا بریتیه‌ له‌وه‌ی كه‌ له‌ نێوان دوو كه‌سدا ناخۆشی و دوژژمنایه‌تی هه‌یه‌ ، كه‌سێك دێت چاكسازی ده‌كات له‌ نێوانیاندا، وه ده‌بێته‌ مایه‌ی نه‌هێشتنی ئه‌و ناخۆشی ودوژمنایه‌تیه‌. ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا.

ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌تن به‌ ڕه‌وشتی ئیماندارن له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.

"هەر لەیەكەم "بسم اللە"ی قورئانەوە پێش چواردە سەدە تا ئەمڕۆ دوو هێز شەڕیانە لەسەر قورئان .. یەكێكیان ئەیپارێزێ و بە مەردوومی رائەگەیەنێ ..ئەوی تریان ئەیشارێتەوەو تورەكەی سەوزو سووری بۆ هەڵ ئەدورێ و هەردەم بەناوی شتێكەوە لە مەیدانی پەیڕەوی دووری ئەخاتەوە.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ پوخته‌ی ته‌فسیری كۆمه‌ڵه‌ ئایه‌تێك ده‌رباره‌ی ( استغفار ) هاتوون...

ئەم سورەتە ناونراوە (فاتحة الکتاب) لەبەر ئەوەی قورئانی پیرۆز بەم سورەتە دەست پێ دەکات ولەگەڵ ئەوەشدا ئەو کەسەی قورئان دەنوسێتەوە سەرەتا بەم سورەتە دەست پێ دەکات، خوێندنی قورئانی پیرۆزیش هەر بەم سورەتە دەست پێ دەکات،ئەمەش مانای ئەوە نی یە کە ( سوره‌تی الفاتحة) یەکەم جار دابەزیبێت بۆ پێغەمبەری ئازیز ( صلی الله علیه وسلم ).