ئادابی ژن هێنان

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن به‌شی زانستی سایتی ئیسلام پرسیار ووه‌ڵام – خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێریان بداته‌وه‌ -، وه‌ڵام دراوه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ده‌قی پرسیاره‌كه‌یه‌: " له‌ هه‌ندێك له‌ ووڵاتان دوای ده‌ست نیشانكردن وداواكردنی ژن، خه‌ڵكی له‌گه‌ڵ‌ ئیمامی مزگه‌وته‌كه‌یان ده‌چن بۆ كۆڕی فاتحه‌ خوێندن، له‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌دا، هه‌موو مه‌رجه‌كانی ژنهێنان و زه‌واج ته‌واو ده‌كه‌ن له‌ (إیجاب ) و ( قبول ) ودیاركردنی ماره‌یی و شاهیده‌كان، وه‌ك نه‌ریتی باویش ئیمامی مه‌زگه‌وته‌كه‌ داوای گرێبه‌ستی مه‌د‌ه‌نی ( حوكمی نێو دادگا ) ده‌كات، وه‌ هه‌ندێك جاریش ئه‌گه‌ر هه‌ردوو بنه‌ماڵه‌كه‌ ڕازی بن داوای ئه‌و گرێبه‌سته‌ مه‌ده‌نیه‌ ناكات، جاری واش هه‌یه‌ ئه‌و دوو لایه‌نه‌ ( ژن ) و ( پیاو ) ــه‌ كه‌ ڕێناكه‌ون و دێنه‌وه‌ له‌ مزگه‌وت به‌بێ ته‌ڵاقدان گرێبه‌سته‌كه‌ هه‌ڵده‌وشێننه‌وه‌، چونكه‌ عاده‌ته‌ن گرێبه‌ستی هاوسه‌رگیری له‌ دادگا پێش چه‌ند ڕۆژێك ته‌واو ده‌كرێت، ئایا حوكمی ئه‌وه‌ی ڕوو ده‌دات له‌مزگه‌وت له‌كاتی ئه‌و كۆڕ وكۆبونه‌وه‌ی فاتحه‌ خوێندنه‌دا چیه‌ ؟ ئایا دروسته‌ له‌م حاڵه‌ته‌دا ئه‌م جۆره‌ هاوسه‌رگیریه‌ به‌بێ ته‌ڵاقدان هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌ ؟ خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.‌ .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئه‌ركی وه‌لی ئه‌مر ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌ ئافره‌تان، ئه‌و ئافره‌تانه‌ی كه‌ ئه‌و به‌رسه‌ لێیان، به‌شێوه‌یه‌ك ماره‌یان ببڕیت له‌ پیاوێكی هاوشانی خۆیان، به‌جۆرێك ئه‌گه‌ر پیاوێكی دیندار و خاوه‌ن خو ڕه‌وشتی جوان هاته‌ داوایان واجبه‌ له‌سه‌ری كه‌ بیاندا به‌شوو پێیان .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌زامه‌ندی وه‌لی ئه‌مری به‌ مه‌رج گرتووه‌ بۆ به‌شودانی ئافره‌تان، ئه‌ویش وه‌ك ڕێز وشكۆیه‌ك بۆیان له‌ پێناو پارێزگاری كردن له‌ دواڕۆژی ئه‌وان، چونكه‌ گومانی تێدا نیه‌ وه‌لی ئه‌مره‌كه‌ی شاره‌زاتره‌ به‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی تاوه‌كو ئه‌و ئافره‌ته‌ خۆی .

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : وه‌سیه‌تی دایكێك ده‌كات بۆ كچه‌كه‌ی له‌ شه‌وی بوكێنیدا، به‌ شیوه‌یه‌ك ئه‌م دایكه‌ ڕووی ده‌می ده‌كاته‌ كچكه‌ی و ده‌ وه‌سیه‌تی زۆر جوانی ده‌كات، كه‌ خیری دونیا و دواڕۆژی تێدایه‌ بۆی .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: " ئایا دروسته‌ من ئه‌و به‌شه‌ی خۆم كه‌ ڕێژه‌كه‌ی نیوه‌ی ئه‌و موڵكه‌یه‌ كه‌ شه‌ره‌كه‌تی نێوان من وشه‌ریكه‌كه‌مه‌ به‌ ( شیوع ) ، بیده‌م به‌ كرێ به‌و شه‌ریكه‌ی خۆم كه‌ ئه‌ویش خاوه‌نی نیوه‌كه‌ی تره‌، جا ئیتر ئه‌و موڵكه‌ باڵه‌خانه‌یه‌ك بێت، یان دوكانێك یان پاپۆڕێك ؟".

ووتارێكه‌ وه‌رگێڕراوه‌ له‌ په‌رتووكی (ڕێزی ئیسلام بۆ ئافره‌تان ) له‌ نووسینی شێخ محمد جه‌میل زینۆ، ناوه‌ڕۆكی ووتاره‌كه‌ش باس له‌ : ئازادی ئافره‌تان له‌هه‌ڵبژرادنی هاوسه‌ردا، جا كچ بێت یان بێوه‌ژن، وه‌ به‌كۆمه‌ڵیك له‌ ئایه‌تی قورئانی پیرۆز و فه‌رمووده‌ی صه‌حیحه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی هێناوه‌ته‌وه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی حوكمى ئه‌و كه‌سه‌ی باوه‌ژنه‌كه‌ى به‌هاوسه‌ر بگرێت، وه‌ وه‌ڵامی ئه‌م پرسیار‌انه‌ ده‌داته‌وه‌: ئه‌وه‌ى به‌ زانین ئه‌و كاره‌ ده‌كات؟ ئه‌وه‌ى نه‌یزانیوه‌ ئه‌و ئافره‌ته‌ باوه‌ژنیه‌تى و به‌ نه‌زانى كردوویه‌تى؟ حوكمى ئاشكرابوونه‌كه‌ چیه‌؟ حوكمى منداڵی لێكه‌وته‌ى ئه‌و هاوسه‌رگیریه‌ چیه‌؟

ئه‌م په‌ڕتووكه‌ له‌م باسانه‌ی خواره‌وه‌ پێكدێت: • حوكمی هاوسه‌رگیری • پایه‌كانی هاوسه‌رگیری • مه‌رجه‌كانی هاوسه‌رگیری • ئه‌وشتانه‌ی كه‌ له‌ سه‌ر بنه‌مای نیكاح و هاوسه‌رگیرییه‌وه‌ بونیات ده‌نرێن • سووده‌كانى ژنهێنان

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: ئایا ئه‌و ئه‌ڵقه‌یه‌ی كه‌ ژن وپیاو ده‌یكه‌نه‌ په‌نجه‌ له‌دوای ماره‌بڕین، دروسته‌ یان حه‌رامه‌؟ تكایه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی شه‌رعی ته‌واو وه‌ڵاممان بده‌نه‌وه‌، خوای گه‌وره‌ پاداشتان بداته‌وه‌ ؟

ژنهێنان یه‌كێكه‌ له‌ سوننه‌ته‌كانی‌ ژیان. ئه‌وه‌ی‌ ژن نه‌هێنێ‌ یان شوو نه‌كات له‌قه‌ی‌ گیركردووه‌ له‌م سوننه‌ته‌ پیرۆزه‌ی‌ ژیان، چونكه‌ مه‌حاڵه‌ بێ‌ ژن و ژنخواستن ئه‌م زه‌مینه‌ ئینسان هه‌ڵگرێ ‌و بۆ هه‌میشه‌ خزمه‌تی‌ بكات و بۆ داخوازه‌كانی‌ پشتی‌ خۆی‌ بۆ ڕابخات. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكی هه‌ینی مامۆستا عبدالكریم، باس له‌ ئادابی ژن هێنان له‌ ئیسلامدا ده‌كات.

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی له‌ وڵاتی سعودیه‌ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:" گه‌نجێك ئه‌م پرسیاره‌ی كرد كامیان له‌پێشتر وباشتره ‌بۆ من، به‌جێهێنانی حه‌ج وعومره ‌یان ژنهێنان‌ ‌؟‌".

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن شێخ ابن العثيمين ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ده‌قی پرسیاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌:"خۆشكێكم هه‌یه ‌له‌باوكه‌وه‌، وه‌باوكم هه‌ستا به‌شوودانی به‌پیاوێك به‌زۆر به‌بێ ئه‌وه‌ی ڕازی بێت و، پرسی پێ بكات، وه‌ته‌مه‌نی بیست و یه‌ك ساڵانه‌، وه‌هه‌ندێ كه‌س شایه‌تی درۆ ( شهادة الزور ) یاندا له‌سه‌ر ماره‌برینه‌كه ‌كه‌وا كچه‌كه ‌ڕازیه‌ به‌و پێاوه‌...‌، ئایه‌حوكمی ئه‌م ژن هێنانه‌و ئه‌و كه‌سانه‌ی شایه‌تیانداوه‌ چیه‌؟".

نیكاح یه‌كێكه‌ له‌ نیعمه‌ته‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌كانی خوای گه‌وره‌ بۆ ئادمیزاد كه‌ چه‌نده‌ها به‌رژه‌وه‌ندی و شتی باشی له‌ نێو خۆی گرتوه كه‌ له‌ ژمار نایه‌ن،‌ وه‌ له‌به‌ر گرنگی گه‌وره‌یی ئه‌م عه‌قده‌ چه‌ندین تایبه‌ت مه‌ندی تێدایه‌ كه‌ له‌ هیچ كام عه‌قده‌كانی تردا نیه‌ .‌

هه‌ڵبژارده‌یه‌ك له‌ فه‌تواكانی لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی له‌ وڵاتی سعودیه‌ ده‌رباره‌ی حوكمی ئافره‌ت داوای شوكردن بكات.

هه‌ڵبژارده‌یه‌ك له‌ فه‌تواكانی لیژنه‌ی هه‌میشه‌یی بۆ لێكۆلینه‌وه‌ی زانستی و فه‌توا و بانگه‌واز و رێنمایی له‌ وڵاتی سعودیه‌ ده‌رباره‌ی ژن هێنان.

پرۆژه‌ی هاوسه‌رگیری ئاینی پیرۆزی ئیسلام به‌رنامه‌یه‌كی زۆر جوانی بۆ داڕشتوه‌ كه‌ ئه‌م پرۆژه‌یه‌ به‌ جوانترین شێوه‌ ڕازاوه‌ته‌وه‌ و پڕه‌ له‌ سوودی هه‌مه‌لایانه‌.

ئه‌وه‌ی مه‌به‌ستمان بێت له‌م بابه‌ته‌ بریتیه ‌له‌رونكردنه‌وه‌ی هه‌ندێك له‌ ئامانجه‌كانی‌ ژن هێنان ( زه‌واج ) له ‌ئیسلامدا، بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌ هانده‌رێك بۆ خوشك و برایانمان كه ‌په‌له ‌بكه‌ن له‌ دروستكردنی خێزانی به‌خته‌وه‌ر.

خوای گه‌وره‌ باسی گرنگی زه‌واجی بۆمان كردوه‌ له‌ قورئانی پیرۆزدا وه‌كو نیعمه‌تێكی خۆی به‌ سه‌ر به‌نده‌كانیه‌وه‌، وه‌ زه‌واج له‌ ئسلامدا زه‌روره‌تێكی شه‌رعیه‌ ده‌ بێت جێ به‌جێ بكرێت له‌ لایه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ی توانای ژنهێنانیان هه‌یه‌.