ڕوونکردنەوەى ئیسلام بۆ مسوڵمان

دیاره‌ ئه‌م بابه‌ته‌ بابه‌تێکی زۆر هه‌ستیاره،‌ و ده‌بێت قوتابی زانستی شه‌رعی زۆر به‌شێوازێکی جوان و شه‌رعی مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م بابه‌ته‌دا بکات، هه‌ر بۆیه‌ به‌پێویستم زانی وه‌ك قوتابی یه‌کی قوتابخانه‌ی ئه‌هلی‌ سوننه‌و جه‌ماعه‌ت، به‌تێگه‌شتنی سه‌له‌فی صاڵح وه‌ك ئه‌هلی نقڵ له‌ کتێبی زانایان و مامۆستایانی به‌ڕێز باسێکی(خه‌واریج) بکه‌ین خه‌واریج: یه‌كه‌م تاقم بوون كه‌ له‌ مێژووی ئیسلامدا په‌یدا بوون، و ده‌رچوون له‌فه‌رمانی پێشه‌وای بڕوادارن عه‌لی كوڕی ئه‌بی تاڵیب (خوا لێی ڕازی بێت).

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی ته‌وحید ویه‌كخواناسین ده‌كات له‌ ژێر تیشكی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

پایەكانی ئیسلام: بریتییە لەو بنچینانەی كەوا ئاینی ئیسلامی لە سەر بنیات نراوە و بریتییە لە پێنج پایە كە باسكراون لەو فەرموودەیەی كە (ابن عمر رضي الله عنه) لە پێغەمبەرەوە (صلى الله عليه وسلم) دەیگێڕێتەوە

( الشفاعة ) له‌ زاراوه‌ى شه‌رعدا: واتا: ئه‌وه‌يه‌ كه‌سێك بكرێته‌ ناوه‌ندو تكاكار به‌ ئومێدى سود پێ گه‌ياندن و لابردنى ناخۆشى و ناڕه‌حه‌تى و زيان. له‌ دانايى و لێزانى بانگه‌واز كردنى ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ دڵى خۆيان په‌يوه‌ست كردووه‌ به‌ غه‌يرى خواى په‌روه‌ردگاره‌وه‌ و داواى شه‌فاعه‌تيان لێ ئه‌كه‌ن ئه‌وه‌يه‌ بۆيان ڕوون بكرێته‌وه‌ كه‌ شه‌فاعه‌ت كردن ته‌نها موڵكى خواى تاكو ته‌نهايه.‌

خوای گه‌وره‌ پێغه‌مبه‌ری ئازیزمانی (صلی الله علیه وسلم) تایبه‌تمه‌ند كردووه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌ تایبه‌تمه‌ندی ومه‌ناقبێكی زۆره‌وه‌، كه‌ فه‌زڵی پێداوه‌ به‌سه‌ر هه‌موو پێغه‌مبه‌رانی تر وته‌واوی خه‌ڵكانی ڕووی سه‌ر زه‌وی...

له‌م چه‌ند ڕۆژه‌ی ڕابردوو گۆڕه‌پانی ئیسلامی و غه‌یره‌ ئیسلامی ته‌كان و ته‌وژمێكی گه‌وره‌ی وه‌ خۆوه‌ بینی، ته‌كانێك كه‌ له‌ سه‌ده‌ی بیست و یه‌كه‌ما ئه‌شێت ببێته‌ یه‌كه‌م و به‌ركۆڵی ڕووداوه‌كان كه‌ پێش له‌ هه‌موو ڕووداوه‌كانی چه‌رخه‌كانی پێشوو بگرێته‌وه‌.. ئیهانه‌كردن به‌ ئیسلام، ئیهانه‌كردن به‌ قوڕئان.. ئیهانه‌كردن به‌ پێغه‌مبه‌ری پێشه‌وامان سه‌رتۆپی گه‌وره‌ترین ئیهانه‌ بوون له‌ جیهان...

مه‌رجه‌كانى وه‌رگرتنى كرده‌وه بريتين له‌: 1- یه‌ك خواناسین وباوه‌ڕ هێنان پێی. 2- (الإخلاص)‌ واته‌ ئه‌و كرده‌وه‌ى كه‌ده‌يكه‌ى ته‌نها مه‌به‌ستت تێييدا خواى گه‌وره‌ بێت. 3- ئه‌و كاره‌ى كه‌ده‌يكه‌ن ده‌بێت وه‌كو ئه‌وه‌بێت كه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی اللە علیە وسلم) هێناويه‌تى و كردوويه‌تى

باوه‌ڕهێنان به‌هه‌موو ئه‌و كتێبانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ناردوینتیه‌ خواره‌وه‌ بۆ پێغه‌مبه‌ره‌كانی ڕوكنێكی گه‌وره‌یه‌ له‌ڕوكنه‌كانی باوه‌ڕ وبنه‌مایه‌كی گه‌وره‌ی بنه‌ماكانی دینیشه‌، باوه‌ڕ وه‌رناگیرێت و جێ به‌جێ نابێت به‌بێ باوه‌ڕهێنان به‌م كتێبانه‌.

ئازیزان له‌م بابه‌ته‌ی كه‌ له‌به‌رده‌ستداندایه‌ به‌پشتیوانی خوای گه‌وره‌ باس له‌ هه‌ڵویستی ئه‌هلی سوونه‌ت و جه‌ماعه‌ت ده‌كه‌ین له‌باره‌ی خه‌لیفه‌كانی ڕاشدینه‌وه‌، تاوه‌كو ئاگاداری هه‌ڵوێستی ڕاست ودروستیان بین .

یه‌كه‌مین تاوان له‌ تاوانه‌ گه‌وره‌كان هاوه‌ڵ بڕیاردانه‌، به‌وواتایه‌ی كه‌ مرۆڤ هاوبه‌شێك وه‌یان هاوه‌ڵێك بۆ خوای گه‌وره‌ دابنێت له‌دروست كراوه‌كانی وه‌ یان هه‌رشتێكی دیكه‌، وبیكا به‌هاوه‌ڵ وهاوبه‌ش له‌په‌رستنه‌كاندا وبه‌ندایه‌تی بۆ بكات.

خۆشه‌ویستان ئه‌مه‌ی به‌رده‌ستان بریتیه‌ له‌كوورته‌ باسێك سه‌باره‌ت به‌حوكمی باوه‌ڕ هێنان به‌و كتێبانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ناردوونی بۆ سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌ران (صه‌لات وسه‌لامی خوایان له‌سه‌ر بێت) . ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

باوه‌ڕبوون به‌ فریشته‌كان پایه‌یه‌كه‌ له‌پایه‌كانی باوه‌ڕ له‌ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا، هه‌ر بۆیه‌ باوه‌ڕ به‌بێ باوه‌ڕبوون به‌فریشته‌كان دانامه‌زرێت. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

به‌رده‌وام ئه‌هلی سوننه‌ت و جه‌ماعه‌ت به‌رپه‌رچی بیدعه‌كاران ده‌ده‌نه‌وه‌ وه‌ نكۆڵیان له‌ سه‌ر ده‌كه‌ن و رێگریان لێ ده‌كه‌ن له‌ ئه‌نجامدانی.

نوێژ دووەم بنەمای ئیسلامە، وه‌فەڕزە لەسەر ھەموو مسوڵمانێکی ژن و پیاو، و پێویستە لەسەریان ئەو فەرزە لەکاتی دیاریکراوی خۆیدا بەجێ بھێنن. ئه‌م وتاره‌ باسی حوکمی ئه‌و نوێژانه‌ی که‌به‌عه‌مدی له‌ده‌ست دراون ده‌كات.

ده‌بینین زۆرینه‌ی خه‌ڵكی یان هه‌ر هه‌موو خه‌ڵكی بانگهێشتی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئیماندارن، به‌ڵام له‌ ڕاستیدا زۆربه‌ی خه‌ڵكی ئیمانێكی ته‌سكیان هه‌یه‌، به‌ڵام ئیمانی فراوان ئه‌و ئیمانه‌یه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم) هێناویه‌تی بۆ گه‌له‌كه‌ی. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «ئاوێته‌ی دڵ»، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.‌

مه‌لائیكه‌ته‌‌كان‌ دروستكراوێكن له‌دروستكراوه‌كانی خوای گه‌وره‌ كه‌ لاشه‌یه‌كی‌ نوورانی ناسكیان هه‌یه‌ كه‌ توانای ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ كه‌ خۆیان بگۆڕن و شێوه‌ی خۆیان به‌شێوه‌یه‌كی جوان وڕێزدار بخه‌نه‌ سه‌ر وێنه‌ی شتانی تر، وهێز وده‌سه‌ڵاتێكی گه‌وره‌یان هه‌یه‌ بۆ ڕۆشتن وهاتن. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

ئیخلاص له‌ دڵێكدا جێگیر نابێت ئه‌گه‌ر ئه‌و دڵه‌ حه‌ز بكات خه‌ڵكی مه‌دح و ستایشی بكه‌ن، ئه‌گه‌ر كۆشبێته‌وه‌ وه‌ك كۆبونه‌وه‌ی ئاو و ئاگر ده‌بێت پێكه‌وه‌ - كه‌ ئه‌مه‌ش هه‌ر مه‌حاڵه‌ -. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «ئاوێته‌ی دڵ»، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

زانایان به‌ كۆی ده‌نگك له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن كه‌ سوێند خواردن به‌ته‌نها تایبه‌ته‌ به‌ خوای گه‌وره‌ وناووسیفه‌ته‌كانی، هه‌روه‌ها به‌ كۆی ڕا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن سۆیندخواردن به‌ غه‌یری خوای گه‌وره‌ قه‌ده‌غه‌یه‌ و شیركه‌...

زۆربه‌ى بیدعه‌كان كه‌ په‌یوه‌ستن به‌ زانست و عیباده‌ته‌كانه‌وه‌ له‌ كۆتایی سه‌رده‌می خه‌لیفه‌كانی راشیدین دا سه‌ریان هه‌ڵدا... وه‌ یه‌كه‌مین بیدعه‌ش سه‌رى هه‌ڵدا بیدعه‌ى قه‌ده‌ر و ئیرجاء و به‌ شیعه‌ بوون و خوارێجه‌كان بوو...

ئه‌و كه‌سه‌ى بیدعه‌ دابه‌ش ده‌كات بۆ چاك و خراپ هه‌ڵه‌یه‌ و پێچه‌وانه‌یه‌ بۆ فه‌رمووده‌كه‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وسلم كه‌ فه‌رموویه‌تی: (فإن كل بدعة ضلالة). ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی پێناسه‌ و جۆره‌كان و حوكمی بیدعه به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان وسوننه‌ت.