وتاره‌كان

یەكێك لەكارە هەرە گەورەكانی سەرشانی ئێمەی ئیماندار ئەوەیە سات لەدوای سات بەخۆماندا بچینەوە (هەرچەندە زۆربەی زۆرمان بیرمان چووەتەوە)، گەر زانیمان لەو ماوەیەدا كاری چاكەمان ئەنجامداوە، ئەوا ئەو كات پێویستە شوكرو سوپاسی خوای پەروەردگار بكەین و بەردەوام بین و هەوڵی زیادكردنی چاكەكەمان بدەین، وە ئەگەر تەماشامان كرد كارە خراپەكانمان زیاترە لەچاكەكانمان، ئەوا پێویستە لەسەرمان تەوبە بكەین و داوای لێخۆشبوون بكەین لای خوای پەروەردگار...

هه‌رچی ناز و نیعمه‌تێكیان هه‌یه‌ هه‌ر هه‌مووی له‌ خواوه‌یه‌، پاشان كاتێك ناخۆشی و به‌ڵایه‌كتان بۆ پێش دێت ئه‌وه‌ هانا و هاوار و په‌نا هه‌ر بۆ لای ئه‌و ده‌به‌ن.... ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (ئاوێته‌ی دڵ) ، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.‌

جۆره‌كانی په‌رستن (العبادة) زۆرن : هه‌موو كاروكرده‌وه‌یه‌كی چاك وباش كه‌ خوای گه‌وره‌ خۆشی بووێت وپێی ڕازی بێت، جا كرداری یان ووتار بێت، دیار وئاشكرا یان نادیار بێت، ئه‌وه‌ جۆرێكه‌ له‌جۆره‌كانی په‌رستن وپه‌رستنێكه‌ له‌كۆی سه‌رجه‌م په‌رستنه‌كان ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا»، له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

هیچ كه‌سێكیش ته‌نها به‌م یه‌كخواپه‌رستیه‌ به‌ (توحید الربوبیة) ڕزگاری نابێت له‌ سزای ئاگر به‌بێ سه‌لماندن وباوه‌ڕ بوون به‌به‌شه‌كه‌ی تری یه‌كخواپه‌رستی كه‌ بریتییه‌ له‌ یه‌كخواپه‌رستی له‌په‌رستنه‌كاندا (توحید الالوهیة) .

خوشكی به‌ڕێزم: یه‌كێك له‌و ئه‌ركانه‌ی كه‌ پێویسته‌ له‌بیرت نه‌چێت و هه‌میشه‌ وهه‌رده‌م له‌بیر وخولیاتدا بێت ئه‌وه‌یه‌ چۆن بتوانیت هاوه‌ڵ و ڕه‌فیقه‌كانت بخه‌یته‌ ناو پرۆسه‌ی بانگه‌وازكردن بۆ ئاینی پیرۆزی ئیسلام.

زانستی كرده‌وه‌ وسه‌وداگه‌ری ـ علم المعاملة ـ كه‌ زانستی دڵه‌كانه‌ ، وه‌ك ترس وئومێد وڕازی بون وڕاست گۆی ودڵپاكی چه‌ند شتێكی تریش، به‌م زانسته‌ زانایان پله‌یان به‌رز بووه‌ته‌وه‌ وبه‌هێنانه‌دی ئه‌م زانستانه‌ ناوبانگیان ده‌ركردوه‌.

ئه‌و موسڵمانه‌ی كه‌ فه‌رائزه‌كانی ئیسلام جێ به‌جی ده‌كات له‌ژیانیدا ده‌بێت خو وڕه‌وشتی زۆر جوان بێت به‌ڕاده‌یه‌ك له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا وه‌ك نموونه‌ی كه‌سی ڕه‌وشت به‌رز ئاماژه‌ی بۆ بكرێت... به‌ڕێزان ناوه‌ڕۆكی ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌: كاریگه‌ری عیباده‌ت له‌سه‌ر ‌پاككردنه‌وه‌ی دڵ وده‌روون.

ئه‌م بابه‌ته‌ باس له‌ سزای دزیكردن ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئان وسوننه‌ته‌وه‌.

لا إله إلا الله وشه‌یه‌كه‌ ئه‌گه‌ر به‌ ڕاستگۆیی و دڵسۆزیه‌وه‌ بووترێت و ئیش بكرێت به‌ ناوه‌ڕۆك و داخوازیه‌كه‌ی به‌ ئاشكرا و به‌ نهێنی ئه‌وا شوێنه‌واری زۆر سوپاس كراوی ده‌بێت به‌سه‌ر تاك و كۆمه‌ڵه‌وه‌.

سه‌رفرازی بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی دان به‌ كه‌مته‌رخه‌می خۆی ده‌نێت به‌رانبه‌ر به‌ په‌روه‌ردگاری له‌ كاروكرده‌وه‌ و عه‌یبی نه‌فسی. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی "ئاوێته‌ی دڵ"، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه.‌

ئه‌ی مرۆڤی ژیر ئاگاداربه‌، ڕۆیشتن به‌ره‌و دنیا وه‌ك ڕۆیشتنه‌ له‌ ناو ئاوێكی ترسناكی پڕ له‌ دڕنده‌، مه‌له‌وانی كردن تیایدا، وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ مه‌له‌وانی بكه‌ی له‌ ئاوێكی ترسناك و پر له‌ تمساح. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی \”ئاوێته‌ی دڵ\”، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه.‌

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چه‌نده‌ها وانه‌ ده‌كات‌ له‌ ژیانی پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ وه‌رگیراوه‌ و ده‌بێته‌ مایه‌ی فێربوونی گه‌شه‌پێدانى مرۆیى.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چۆنیەتی ژن هێنانی پێغەمبەر(صلى الله عليه وسلم) ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه‌ ده‌كات: - سنوور‌ى زانستی قیرائات. - باسه‌كانى زانستی قیرائات. - به‌رووبوو‌مى زانستی قیرائات. - فه‌زڵى زانستی قیرائات. - به‌راوردكردنى زانستی قیرائات له‌ گه‌ڵ زانسته‌كانى تر. - سه‌رچاوه‌‌ى زانستی قیرائات.

خوێنه‌ری به‌ڕێز: به‌م شێوه‌یه‌ی‌ خواره‌وه‌ باس له‌ زه‌كاتی‌ سه‌رفیتره‌ ده‌كه‌ین: یه‌كه‌م: حوكمی‌ سه‌رفیتره‌و حیكمه‌ته‌كانی‌. دووه‌م: ئه‌و شته‌ی‌ كه‌ ده‌بێت بدرێ له‌ سه‌رفیتره‌دا. سێیه‌م: ئه‌ندازه‌كه‌ی‌. چواره‌م: كاتی‌ ده‌ركردنی‌ زه‌كاتی‌ سه‌رفیتره‌. پێنجه‌م: شوێنی‌ ده‌ركردنی‌ زه‌كاتی‌ سه‌رفیتره‌.

ئازیزان ڕۆژوو به‌گشتی و ڕۆژووی مانگی ڕه‌مه‌زان به‌تایبه‌تی پله‌وپایه‌یه‌كی گه‌وره‌ ومه‌زنی هه‌یه‌ له‌ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا، ئێمه‌ هه‌وڵ ئه‌ده‌ین به‌ئه‌ندازه‌ی پێویست ئه‌وه‌ی له‌فه‌رمووده‌ سه‌حیحه‌كاندا له‌م باره‌یه‌وه‌ هاتووه‌، بیخه‌ینه‌ به‌رده‌م به‌ڕێزتان.

خۆشه‌ویستان پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله علیه وسلم) له‌ فه‌رمووده‌كانیدا رۆژ‌ووگرتنى له‌ چه‌ند رۆژ‌ێكدا به‌ حه‌رام یا ناپه‌سه‌ند \”مكروه‌\” داناوه‌، كه‌ ئه‌مانه‌ن: - هه‌ردوو چه‌ژنی ڕه‌مه‌زان وقوربان. - سێ رۆژ‌ى پاش جه‌ژ‌نى قوربان: كه‌ پێى ده‌ڵێن \”أیام التشریق\”. - رۆژ‌ى گومان لێكراو \”یوم الشك\”. - رۆژ‌ى هه‌ینى به‌ته‌نیا.

ئیعتكاف سوننه‌تێكی گه‌وره‌ وخواپه‌رستی و عیباده‌تێكی ڕۆحی وجه‌سته‌یه‌، مرۆڤی باوه‌ڕدار وا لێ ده‌كات كه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك له‌پیسی و چڵك وچه‌په‌ڵیه‌كانی دونیا و دونیا په‌رستی وهه‌ڵپه‌كردن به‌ دواییدا خۆی دابڕنێت و خۆی یه‌كلای بكاته‌وه‌ بۆ پاككردنه‌وه‌ی ڕۆح وموناجات وذیكر ویادی په‌روه‌ردگاری به‌ڕه‌حم و میهره‌بانی، جا بابزانین ئیعتكاف مانای چییه‌ و چۆن ده‌كرێت و ئادابه‌كانی چۆنن و پێغه‌مبه‌ری خودا (صلی الله علیه وسلم) له‌باره‌یه‌وه‌ه‌ چی فه‌رمووه‌.

چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا بریتیه‌ له‌وه‌ی كه‌ له‌ نێوان دوو كه‌سدا ناخۆشی و دوژژمنایه‌تی هه‌یه‌ ، كه‌سێك دێت چاكسازی ده‌كات له‌ نێوانیاندا، وه ده‌بێته‌ مایه‌ی نه‌هێشتنی ئه‌و ناخۆشی ودوژمنایه‌تیه‌. ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا.

خۆشه‌ویستان: ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت ژیانمان نوێ بكه‌ینه‌وه‌ له‌م مانگه‌ پیرۆزه‌دا ده‌بێت بزانیین كه‌وا: یه‌كه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی چاككردنی دڵه‌كانه. دووه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان مانگی چاكردن وپاكردنه‌وه‌ی زوبانه‌‌. سێیه‌م: مانگی ڕه‌مه‌زان فرسه‌ته‌ بۆ وازهێنان له‌ ڕه‌وشتی ڕه‌زیلی وئه‌نانیه‌ت.