وتاره‌كان

مه‌به‌ست له‌ كوشتنی ( كه‌س ) لێره‌دا: كه‌سێكی بێ تاوانه‌ له‌ موسوڵمانان وه‌یان (ذمي) یه‌كان كه‌ غه‌یره‌ موسوڵمانن وله‌ وڵاتی ئیسلامیدا ماونه‌ته‌وه‌ وپه‌نادراون، وه‌یان ئه‌وانه‌ی كه‌ هاوپه‌یمانن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئسلامیدا.

برای لاوم: پێش ئەوەی ئەندامەكانت ‏بخەیتەگەڕ بۆ ئەنجامدانی هەر تاوانێك، بیر لەوە بكەرەوە كە خوای گەورە دەتبینێ و ‏دەزانێ چی لە ناختدا هەیە.

سوده‌كانی ڕۆژوو زۆرن له‌وانه‌: كۆئەندامی بەرگری مرۆڤ بەهێز دەكات ئەو خانە لیمفاویانە كە بەرگری لە مرۆڤ دەكەن لەكاتی بەڕۆژووبووندا كارەكانیان دە هێندە زیاد دەكات.

ئه‌م بابه‌ته پوخته‌یه‌كه‌ له‌ كتێبی شێخ بن باز به‌ ناوی ( التحقیق والایضاح )،ده‌رباره‌ی چۆنیه‌تی عومره‌كردنه‌، پوختكراوه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی موسڵمانانی به‌ڕێز سوودی لێ وه‌رگرن.

هێندێك له‌ ده‌سته‌واژه‌ی قوڕئانی هه‌ن كه‌ له‌ ڕووی زمانه‌وه‌ به‌شدارن له‌سه‌ر یه‌ك پێناسه‌كردنیان له‌گه‌ڵ‌ هێندێكی تردا، له‌گه‌ڵ‌ بوونی چه‌ند جیاوازییه‌كی كه‌م، له‌وانه‌ وشه‌ی (جمَّ) ، وشه‌ی (غدق) ، وشه‌ی (كثر). ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ده‌سته‌واژه‌كانی (الكثرة) له‌ قوڕئاندا ده‌كات.

موسڵمانی یه‌كخوا په‌رست: خوشحاڵین به‌ بۆنه‌ی هاتنی مانگی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز هه‌ندێك له‌ حوكمه‌كانی ڕۆژووت بۆ ڕوون بكه‌ینه‌وه‌، ئه‌ویش به‌ به‌ڵگه‌ی قورئانی پیرۆز وسوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.

دوژمنانی ئیسلام هه‌میشه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌گوایه‌ ئیسلام زوڵم وسته‌می له‌ئافره‌ت كردووه‌ وهیچ مافێكی پێ ڕه‌وا نه‌بینیوه‌، یان ته‌نها وه‌ك خزمه‌تكارێك سه‌یری ئافره‌ت ده‌كات... هه‌موو ئه‌مانه‌ تانه‌ وته‌شه‌ر وگومانن، وزۆر دوورن له‌ڕاستیه‌وه‌.

شووره‌ی ونه‌نگیه‌ بۆ هه‌موو لایه‌كمان كه‌ په‌روه‌ردگار كردبێنی به‌برا وپشتوانی یه‌كتری كه‌چی گوێ له‌م بانگه‌وازه‌ ئیلاهیه‌ نه‌گیرین و له‌پێناو لاشه‌ی گه‌نیوی دونیا په‌لاماری یه‌كتری بده‌ین وبه‌رببینه‌ گیانی یه‌كتری وشه‌و وڕۆژ خه‌ریكی پیلان گێران بین له‌دژ یه‌ك.

باوه‌ڕدارى خۆشه‌ويست: ڕيبا يه‌كێكه‌ له‌ تاوانه‌ گه‌وره‌كان، وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ى زۆر توندى لێ كراوا، وه‌ پێويسته‌ له‌سه‌ر موسڵمانان خۆيان له‌و تاوانه‌ گه‌وره‌يه‌ به‌دوور بگرن، چونكه‌ هه‌ركه‌سێك بكه‌وێته‌ ناو ئه‌و تاوانه‌وه‌ ئه‌وا توشى نه‌هامه‌تى و به‌هيلاك چوون ده‌بێت.

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر منهاج القاصدين»، وه‌ باسی ئادابه‌كانی نوێژ و ڕۆژی هه‌ینی ده‌كات، كه‌ پێویسته‌ مرۆڤی موسڵمان جێبه‌جێی بكات.

ئێمه‌ی خراپه‌كارو گوناهبارین به‌درێژای شه‌و وڕۆژ تاوان ده‌كه‌ین، كه‌چی به‌بێ ئه‌وه‌ی ته‌وبه‌یان لێی بكه‌ین پشتگوێشیان ده‌خه‌ین، واده‌زانین خوای گه‌وره‌یش له‌بیری چووه‌ته‌وه‌...

خوێنه‌ری ئازیز ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌ستی ئێوه‌ی به‌رێزدایه‌ كۆمه‌ڵێكه‌ له‌ ئایه‌ت وفه‌رمووده‌ی پیرۆز و فه‌توای شه‌رعی و ووته‌ی زانایان له‌سه‌ر گرنگی وپێویستی به‌جێهێنانی خزمایه‌تی (صیله‌ی ڕه‌حم) وبه‌روبومه‌كانی، له‌گه‌ڵ هۆشداریدان له‌بچڕاندنی خزمایه‌تی.

بێگومان په‌یامی موسڵمانان كه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه‌ وسه‌رچاوه‌كه‌ی بریتیه‌ له‌ قورئان وسوننه‌ت هیچ كه‌موكورتیه‌كی تێدا نیه‌، وبێبه‌ش وبێمایه‌ وبێبه‌خشین نیه‌، به‌ڵكو خاوه‌نی پرۆژه‌یه‌كی ته‌واو وهه‌مه‌لایه‌نه‌ وده‌توانێ له‌ هه‌مو سه‌رده‌م وشوێنێكدا مێژوی مرۆڤایه‌تی بنیات بنێته‌وه‌ وبیخاته‌ نێو ژیارێكی راسته‌قینه‌وه‌ كه‌ به‌خته‌وه‌ری بۆ دابین بكات.

وه‌حی بریتییه‌ له‌ ڕاگه‌یاندنی خوای گه‌وره‌ بۆ پێغه‌مبه‌ره‌كانی به‌وه‌ی كه‌ ده‌یه‌وێت پێیان ڕابگه‌ینێت له‌ شه‌رع یان له‌ كتێب وپه‌رتووكێك به‌ واسطه‌ی فریشته‌ی وه‌حی (جوبره‌ئیل) یان به‌ بێ واسطه‌ی ئه‌ویش. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

خۆشه‌ویستان لێره‌ وله‌وێ ڕۆژانه‌ له‌ ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندنه‌وه‌ گوێمان لێ ده‌بێت له‌ فڵان گوند وله‌ فڵان شارو شارۆچكه‌ گه‌نجێك، لاوێك، مێرد منداڵێك، خۆی خنكاندووه‌، یان ئافره‌تێك خۆی سووتاندووه‌، یان به‌ فیشه‌كێك كۆتایی به‌ژیانی خۆی هێناوه‌، ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ی كه‌ ڕووی له‌كۆمه‌ڵگای كوردی كردووه‌ ڕۆژ به‌ڕۆژ ڕووی له‌هه‌ڵكشانه‌ وپێویسته‌ له‌سه‌ر به‌رپرسان و خه‌مخۆرانی ئه‌م گه‌ل وووڵاته‌ بیرێك له‌هۆكاره‌كانی ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ بكه‌نه‌وه‌ وپاشانیش به‌هه‌موو لایه‌كیانه‌وه‌ چاره‌سه‌ری گونجاوی بۆ دابنێن.

زانای به‌دو خراب : ئه‌وانه‌ن كه‌ مه‌به‌ستیان به‌زانست ڕابواردن وخۆش گوزه‌رانیه‌ له‌ دونیادا وگه‌یشتنه‌ پله‌وپایه‌ ‌لای خاوه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌كانه‌ ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی ده‌ردو به‌ڵاكانی زانست باسی زانایانی خراپ وبه‌دو زانایانی ڕۆژی دوایی.

ژ دره‌وێ بڕه‌ڤن ! ژ به‌ر کو دره‌و وان تشتا شاش دکه‌ت یێن هزر ل سه‌ر دهێته‌ کرن ، زێده‌باری ڤان تشتا ژی ل ده‌ڤ مروڤان شاش دکه‌ت ، ژ به‌ر کو دره‌و تشته‌کێ هه‌یی لا دده‌ت ، تشتێ نه‌ هه‌یی په‌یدا دکه‌ت ، حه‌قی باتل باتلی حه‌ق دکه‌ت ، شه‌ری خێر خێرێ دکه‌ته‌ شه‌ڕ ، ژ به‌ر هندێ دره‌و وه‌کو سزایه‌کی هزر و زانینا خودانی شاش دکه‌ت. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (ئاوێته‌ی دڵ) ، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

باوه‌ڕ بوون به‌ ناو و صیفه‌ته‌ جوانه‌كانی خوای گه‌وره‌ كاریگه‌ری وشوێنه‌واری گه‌وره‌ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌روونی موسڵمان، شوێنه‌واری گه‌وره‌یشی هه‌یه‌ له‌سه‌ر موسڵمان‌ له‌جێ به‌جێكردنی په‌رستنه‌كانی په‌روه‌ردگاریدا...

خاڵ بریتی یه‌ له‌ وێنه‌یه‌كی جێگیر كه‌ له‌ سه‌ر پێستی مرۆڤ دروست ده‌كرێت، زۆر جار له‌ جێگه‌ ئاشكراكاندا ده‌كرێت له‌ لاشه‌دا، به‌ تایبه‌تی له‌ ده‌م وچاودا. پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم پێش زیاتر له‌ (1400) ساڵ خاڵ كوتانی حه‌رام كردووه‌ و نه‌فره‌تی له‌ ئه‌نجامده‌رانی كردووه‌ له‌ ژن و له‌ پیاو

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ دوو ئامۆژگاری ئیبن وقودامه‌ی مه‌قدسی ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت بۆ زانستخوازان.