بیروباوه‌ڕ

خوای گه‌وره‌ شه‌وێك فه‌رمانیدا به‌ پێغه‌مبه‌ر( صلی الله‌ علیه‌و سلم) تا بۆ مه‌دینه‌ كۆچ بكات، پێغه‌مبه‌ریش( صلی الله‌ علیه‌و سلم) (عه‌لی) ئاگاداركرد كه‌ له‌ جێگاكه‌یدا بخه‌وێ تا كافره‌كان وابزانن ئه‌وه‌ موحه‌ممه‌ده‌و له‌ ماڵه‌وه‌ نووستووه‌، هه‌روه‌ها راشیسپارد كه‌ ئامانه‌ته‌كانی خه‌ڵكی دوای رۆیشتنی پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌و سلم) بداته‌وه به‌ خاوه‌نه‌كانی‌ ـ چونكه‌ له‌به‌ر ئه‌مینی و ده‌ستپاكی زۆر له‌ خه‌ڵكی ئامانه‌تیان لاى پێغه‌مبه‌ر( صلی الله‌ علیه‌و سلم) دانابوو ـ ، ئه‌وسا عه‌لی خۆیشی بۆ مه‌دینه كۆچ بكات.

نیشانه‌ ودیارده‌كانی ڕۆژی دوایی ده‌كرێن به‌سێ به‌شه‌وه‌ : به‌شی یه‌كه‌م : نیشانه‌ دووره‌كان : ئه‌و نیشانانه‌یه‌ كه‌ ده‌ركه‌وتون و ڕوویانداوه‌ . به‌شی دووه‌م : نیشانه‌ مام ناوه‌نده‌كان . به‌شی سێهه‌م : نیشنه‌ گه‌وره‌كانی ڕۆژی دوایی .

ده‌قه‌كانی قورئان وسوننه‌ت به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر مردن و وه‌فاتی گشت پێغه‌مبه‌ران (سه‌لامی خوایان لی بێت) جگه‌ عیسی نه‌بێت (سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) كه‌ به‌ده‌قی قورئان وسوننه‌ت باسی ئه‌وه‌ كراوه‌ كه‌ نه‌مردووه‌ و جارێك ناشمرێت به‌ڵكو خــوای گه‌وره‌ به‌ زیندووی به‌رزی كردوه‌ته‌وه‌...

خوێنی موسڵمان حەرامە تەنها بە سێ شت نەبێت: كەسێك كەسێكی كوشت دەبێت بكوژرێتەوە, وە پیاوێك كە ژنی هێنابێت و ئافرەتێك شوی كردبێت زینا و داوێن پیسی بكەن, وە كەسێك لە ئیسلام پاشگەز دەبێتەوە (مرتد). ئەو نەفسەش كە خوای گەورە حەرامی كردووە بكوژرێت كەسێكی موسڵمانە, هەروەها كافرێكی بێ باوەڕ كە بە عەهد و پەیمان هاتبێتە ناو موسڵمانانەوە نابێت دەست درێژی بۆ بكرێت, یان كەسێك بە زمەتەوە هاتبێت و دڵنیا بێت.

دیارو ئاشکرایه‌ دواکه‌وتن له‌ جیهاد کردن له‌ پێناوی خوای گه‌وره‌دا له‌ سیفاتی دووڕوانه‌ هه‌ربۆیه‌ ده‌بینین ئه‌گه‌ر که‌سێك له‌ مسوڵمانان به‌ بێ عوزری شه‌رعی دوابکه‌وێت له‌ جیهاد ئه‌وا لۆمه‌کراوه‌ له‌ لای خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) جا بابزانین سه‌ره‌نجامی ئه‌و سێ هاوه‌ڵه‌ی که‌ دواکه‌وتن له‌ غه‌زای (ته‌بوك) چی بوو؟

خۆشه‌ویستان لێره‌ وله‌وێ جارجاره‌ گوێمان له‌وه‌ ده‌بێت كه‌ هه‌ندێ كه‌س ناویان له‌خۆیان ناوه‌ (قورئانییه‌كان) كه‌ قورئان دوور و به‌ریه‌ له‌وان، هه‌روه‌ك چۆن ئه‌وانیش زۆر دوورن له‌قورئانی پیرۆز، ئه‌م زومره‌ قه‌لیله‌ بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن ئێمه‌ وه‌ك ئوممه‌تی ئیسلام ته‌نها قورئانمان به‌سه‌ سه‌رچاوه‌ی دین ودونیامان بێت... ده‌بێت بزانین ئه‌مانه‌ له‌هه‌موو چه‌رخ وسه‌رده‌مێكدا كۆمه‌ڵه‌ كه‌سێكی گومڕا وسه‌ر لێشێواو بوون كه‌ دین وئاینیان ته‌نها وته‌نها به‌عه‌قڵی خۆیان پێوانه‌ كردووه‌، واته‌ عه‌قلی خۆیان پیش خستووه‌ به‌سه‌ر قورئان وسوونه‌تدا

ئه‌م نامیلكه‌یه‌ له‌ دوو به‌شی سه‌ره‌كی پێك هاتووه‌: به‌شی یه‌كه‌م: كورته‌یه‌كه‌ سه‌باره‌ت به‌ وه‌سفی به‌هشت خۆشیه‌كانی. به‌شی دووه‌م: باسی ئاكار وسیفاتی به‌هه‌شتیه‌كان ده‌كات.

مه‌به‌ست له‌ كوشتنی ( كه‌س ) لێره‌دا: كه‌سێكی بێ تاوانه‌ له‌ موسوڵمانان وه‌یان (ذمي) یه‌كان كه‌ غه‌یره‌ موسوڵمانن وله‌ وڵاتی ئیسلامیدا ماونه‌ته‌وه‌ وپه‌نادراون، وه‌یان ئه‌وانه‌ی كه‌ هاوپه‌یمانن له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئسلامیدا.

موسڵمانی یه‌كخوا په‌رست: خوشحاڵین به‌ بۆنه‌ی هاتنی مانگی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز هه‌ندێك له‌ حوكمه‌كانی ڕۆژووت بۆ ڕوون بكه‌ینه‌وه‌، ئه‌ویش به‌ به‌ڵگه‌ی قورئانی پیرۆز وسوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.

شووره‌ی ونه‌نگیه‌ بۆ هه‌موو لایه‌كمان كه‌ په‌روه‌ردگار كردبێنی به‌برا وپشتوانی یه‌كتری كه‌چی گوێ له‌م بانگه‌وازه‌ ئیلاهیه‌ نه‌گیرین و له‌پێناو لاشه‌ی گه‌نیوی دونیا په‌لاماری یه‌كتری بده‌ین وبه‌رببینه‌ گیانی یه‌كتری وشه‌و وڕۆژ خه‌ریكی پیلان گێران بین له‌دژ یه‌ك.

وه‌حی بریتییه‌ له‌ ڕاگه‌یاندنی خوای گه‌وره‌ بۆ پێغه‌مبه‌ره‌كانی به‌وه‌ی كه‌ ده‌یه‌وێت پێیان ڕابگه‌ینێت له‌ شه‌رع یان له‌ كتێب وپه‌رتووكێك به‌ واسطه‌ی فریشته‌ی وه‌حی (جوبره‌ئیل) یان به‌ بێ واسطه‌ی ئه‌ویش. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا) له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

خۆشه‌ویستان لێره‌ وله‌وێ ڕۆژانه‌ له‌ ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندنه‌وه‌ گوێمان لێ ده‌بێت له‌ فڵان گوند وله‌ فڵان شارو شارۆچكه‌ گه‌نجێك، لاوێك، مێرد منداڵێك، خۆی خنكاندووه‌، یان ئافره‌تێك خۆی سووتاندووه‌، یان به‌ فیشه‌كێك كۆتایی به‌ژیانی خۆی هێناوه‌، ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ی كه‌ ڕووی له‌كۆمه‌ڵگای كوردی كردووه‌ ڕۆژ به‌ڕۆژ ڕووی له‌هه‌ڵكشانه‌ وپێویسته‌ له‌سه‌ر به‌رپرسان و خه‌مخۆرانی ئه‌م گه‌ل وووڵاته‌ بیرێك له‌هۆكاره‌كانی ئه‌م دیارده‌ مه‌ترسیه‌ بكه‌نه‌وه‌ وپاشانیش به‌هه‌موو لایه‌كیانه‌وه‌ چاره‌سه‌ری گونجاوی بۆ دابنێن.

ژ دره‌وێ بڕه‌ڤن ! ژ به‌ر کو دره‌و وان تشتا شاش دکه‌ت یێن هزر ل سه‌ر دهێته‌ کرن ، زێده‌باری ڤان تشتا ژی ل ده‌ڤ مروڤان شاش دکه‌ت ، ژ به‌ر کو دره‌و تشته‌کێ هه‌یی لا دده‌ت ، تشتێ نه‌ هه‌یی په‌یدا دکه‌ت ، حه‌قی باتل باتلی حه‌ق دکه‌ت ، شه‌ری خێر خێرێ دکه‌ته‌ شه‌ڕ ، ژ به‌ر هندێ دره‌و وه‌کو سزایه‌کی هزر و زانینا خودانی شاش دکه‌ت. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی (ئاوێته‌ی دڵ) ، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت.

باوه‌ڕ بوون به‌ ناو و صیفه‌ته‌ جوانه‌كانی خوای گه‌وره‌ كاریگه‌ری وشوێنه‌واری گه‌وره‌ی هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌روونی موسڵمان، شوێنه‌واری گه‌وره‌یشی هه‌یه‌ له‌سه‌ر موسڵمان‌ له‌جێ به‌جێكردنی په‌رستنه‌كانی په‌روه‌ردگاریدا...

جۆره‌كانی په‌رستن (العبادة) زۆرن : هه‌موو كاروكرده‌وه‌یه‌كی چاك وباش كه‌ خوای گه‌وره‌ خۆشی بووێت وپێی ڕازی بێت، جا كرداری یان ووتار بێت، دیار وئاشكرا یان نادیار بێت، ئه‌وه‌ جۆرێكه‌ له‌جۆره‌كانی په‌رستن وپه‌رستنێكه‌ له‌كۆی سه‌رجه‌م په‌رستنه‌كان ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «بنه‌ماكانی باوه‌ڕ له‌ژێر ڕۆشنایی قورئان وسوننه‌تدا»، له‌ ئاماده‌كردنی ده‌سته‌یه‌ك له‌ زانایانی ئیسلام.

هیچ كه‌سێكیش ته‌نها به‌م یه‌كخواپه‌رستیه‌ به‌ (توحید الربوبیة) ڕزگاری نابێت له‌ سزای ئاگر به‌بێ سه‌لماندن وباوه‌ڕ بوون به‌به‌شه‌كه‌ی تری یه‌كخواپه‌رستی كه‌ بریتییه‌ له‌ یه‌كخواپه‌رستی له‌په‌رستنه‌كاندا (توحید الالوهیة) .

ئه‌م بابه‌ته‌ باس له‌ سزای دزیكردن ده‌كات له‌ ڕوانگه‌ی قورئان وسوننه‌ته‌وه‌.

لا إله إلا الله وشه‌یه‌كه‌ ئه‌گه‌ر به‌ ڕاستگۆیی و دڵسۆزیه‌وه‌ بووترێت و ئیش بكرێت به‌ ناوه‌ڕۆك و داخوازیه‌كه‌ی به‌ ئاشكرا و به‌ نهێنی ئه‌وا شوێنه‌واری زۆر سوپاس كراوی ده‌بێت به‌سه‌ر تاك و كۆمه‌ڵه‌وه‌.

سه‌رفرازی بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی دان به‌ كه‌مته‌رخه‌می خۆی ده‌نێت به‌رانبه‌ر به‌ په‌روه‌ردگاری له‌ كاروكرده‌وه‌ و عه‌یبی نه‌فسی. ئه‌م بابه‌ته‌ وتارێكه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی "ئاوێته‌ی دڵ"، دانه‌ره‌كه‌ی ئیبن قه‌یم ئه‌لجۆزیه.‌

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی چه‌نده‌ها وانه‌ ده‌كات‌ له‌ ژیانی پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ وه‌رگیراوه‌ و ده‌بێته‌ مایه‌ی فێربوونی گه‌شه‌پێدانى مرۆیى.