حه‌ج وعومره‌كردن

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی یه‌كه‌م : پێشه‌كیه‌كانی حه‌ج، له‌م ووتاره‌دا شه‌ش بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی حه‌ج، بابه‌تی دووه‌م : حوكمی حه‌ج وفه‌زڵه‌كه‌ی، بابه‌تی سێهه‌م : ئایا حه‌ج له‌ ته‌مه‌ندا زیاتر له‌یه‌كجار واجبه‌ ؟ بابه‌تی چواره‌م : مه‌رجه‌كانی حه‌ج، بابه‌تی پێنجه‌م : حوكمی عومره‌ و به‌ڵگه‌كانی، بابه‌تی شه‌شه‌م : میقاته‌كانی حه‌ج وعومره‌ .

خۆشه‌ویستان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌ڵكانێكی زۆر له‌كوردستانیان سه‌فه‌ری ماڵی خودا ده‌كه‌ن وئه‌نجامدانی عومره‌یش به‌م دواییانه‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی له‌به‌رچاو زیادی كردووه‌، به‌پێویستمان زانی ڕوونكردنه‌وه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئادابی زیاره‌تكردنی شاری مه‌دینه‌ی پێغه‌مبه‌ری خودا (صلی الله علیه وسلم) پێشكه‌ش بكه‌ین.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، به‌ناونیشانی ( حوكمی حه‌جی مناڵی بچووك... ئایا جێگای حه‌جی ئیسلامی بۆ ده‌گرێته‌وه ‌) كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی سێ بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : حه‌جی كچ وكوڕی مناڵی بچووك ڕاست ودروسته‌ ،بابه‌تی دووه‌م : حه‌جی كۆیله‌ وكه‌نیزه‌ك، وكوڕ وكچی مناڵ، جێگای حه‌جی ئیسلامیان بۆ ناگرێته‌وه‌، بابه‌تی سێهه‌م : چۆنیه‌تی ئه‌نجامدانی حه‌جی كوڕ وكچی مناڵی بچووك .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، به‌ناونیشانی (حوكمی ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ له‌ غه‌یری مانگه‌كانی حه‌جدا ده‌گاته‌ میقات ) كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی شه‌ش بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ حه‌جی ( قیران ) ده‌كات، وهه‌دی ( ئاژه‌ڵی پێیه‌ بۆ سه‌ربڕین ) چی واجب ده‌بێت له‌سه‌ری ؟ ،بابه‌تی دووه‌م : مه‌رجدانان بۆ ئه‌و كه‌سه‌ی ده‌گاته‌ میقات و نه‌خۆش ده‌كه‌وێت، یان ترسی له‌ دوژمن یان هه‌ر شتێكی تر ده‌بێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی حه‌وت بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : ئه‌و ئافره‌ته‌ی كه‌ له‌ سوڕی مانگانه‌دایه‌ كاتێك گه‌یشته‌ میقات چی ده‌كات ؟ ،بابه‌تی دووه‌م : چه‌ند كارێك پێویسته‌ حاجی ئه‌نجامی بدات ، بابه‌تی سێهه‌م : ئاگادار كردنه‌وه‌ له‌ تاشینی ڕیش ، بابه‌تی چواره‌م : ئه‌وه‌ی دروسته‌ كه‌سی ناو ئیحرام بیپۆشێت ، بابه‌تی پێنجه‌م : جلوبه‌رگ وپۆشاكی ئافره‌ت له‌كاتی ئیحرامدا ، بابه‌تی شه‌شه‌م : چۆنیه‌تی چوونه‌ ناو نوسك وده‌ست پێكردنی حه‌ج وعومره‌ ، بابه‌تی حه‌وته‌م : ته‌له‌فوز به‌ نیه‌ت له‌ ته‌واوی عیباده‌ت وپه‌رستنه‌كانی تری غه‌یری حه‌ج وعومره‌.

ئه‌م ووتاره‌ له‌ژێر ناونیشانی (واجبه‌ ته‌وبه‌كردن له‌گوناهو دانه‌وه‌ی مافی خه‌ڵكی) ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی چوار بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : كه‌سابه‌ت وبه‌ده‌ستهێنانی ماڵی حه‌ڵاڵ بۆ حاجی وعومره‌كار . بابه‌تی دووه‌م : واجبه‌ حاجی بێناز بێت له‌خه‌ڵكی وچاوی له‌ده‌ستی كه‌س نه‌بێت ، بابه‌تی سێهه‌م : واجب بوونی ئیخلاص ودڵسۆزی بۆ خوای گه‌وره‌، چواره‌م : حه‌ج ئه‌و شتانه‌ی كه‌ پێویسته‌ حاجی پێش ئه‌نجامدانی حه‌جه‌كه‌ی بیانكات.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، به‌ناونیشانی ( میقات وجێگاكانی ئیحرام به‌ستن، ودیاری كردنیان ) كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی شه‌ش بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : ئه‌وه‌ی كه‌ واجبه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ به‌ڕێگای ئاسمانی ده‌گه‌نه‌ مه‌ككه‌ ،بابه‌تی دووه‌م : ئه‌و كه‌سه‌ی ده‌چێت بۆ مه‌ككه‌ و نیه‌تی ئه‌نجامدانی حه‌ج وعومره‌ی نیه‌ بابه‌تی سێهه‌م : ئه‌و كه‌سانه‌ی ماڵیان له‌ پاش میقاته‌وه‌یه‌ له‌ڕووی مه‌ككه‌وه‌، ده‌بێت له‌كوێ نیه‌ت بهێنن وئیحرام ببه‌ستن ؟ ، بابه‌تی چواره‌م : ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ ماڵێكی له‌ پێش میقات وماڵیكی تریشی له‌دوای میقاته‌وه‌ هه‌یه‌، ئایا ده‌بێت له‌كوێ ئیحرام ببه‌ستێت ؟، بابه‌تی پێنجه‌م : ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ نیشته‌جێی مه‌ككه‌یه‌، یان حاجیه‌ وحه‌جی ته‌واو كردووه‌، ده‌بێت له‌كوێ ئیحرامی عومره‌ ببه‌ستێت ؟، بابه‌تی شه‌شه‌م : زۆر ئه‌نجامدان ودووباره‌ كردنه‌وه‌ی عومره‌ له‌ لایه‌ن حاجیان وعومره‌كارانه‌وه‌، ئه‌وانه‌ی كه‌ هاتوون وله‌ مه‌ككه‌ن.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی (لێكۆڵینه‌وه‌ وڕوونكردنه‌وه‌ی زۆرێك له‌بابه‌ته‌كانی حه‌ج وعومره‌ وزیاره‌ت)، كه‌ سه‌ماحه‌تی شێخ عبد العزیزی كوڕی عبد الله كوڕی باز دایناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی چوار بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : به‌ڵگه‌كانی واجب بونی حه‌ج وعومره‌ . بابه‌تی دووه‌م : به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی په‌له‌ كردن وده‌ست پێشخه‌ری كردن له‌ئه‌نجامدانی حه‌ج، بابه‌تی سێهه‌م : به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی عومره‌، بابه‌تی چواره‌م : حه‌ج وعومره‌ ته‌نها یه‌ك جار واجبه‌، به‌ڵام دوباره‌كردنه‌وه‌ وزۆر ئه‌نجامدانی سوننه‌ته‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی سێ بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی گوێزه‌بانه‌ ( العقیقة ) وحوكم وكاته‌كه‌ی، و بابه‌تی دووه‌م : ژماره‌ی ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌ی كه‌ له‌م بۆنه‌یدا سه‌ر ده‌بڕرێت، وه‌ بابه‌تی سێهه‌م : ناونانی كۆرپه‌، وسه‌رتاشین، ومه‌ڵاشۆ چه‌وركردنی به‌هه‌ندێك له‌خورمای جوێنراو، وه‌ بانگدان به‌گوێیدا.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان )، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی پینج بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی قوربانیكردن وحوكمه‌كه‌ی وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌ت ومه‌رجه‌كانی، و بابه‌تی دووه‌م : ئه‌وه‌ی ده‌شێت ودروسته‌ بكرێت به‌ قوربانی، و بابه‌تی سێهه‌م : مه‌رجه‌ له‌به‌رچاو گیراوه‌كانی قوربانیكردن، و بابه‌تی چواره‌م : كاتی قوربانیكردن، وبابه‌تی پێنجه‌م : ده‌بێت چی بكرێت به‌و قوربانیه‌ی كه‌ كراوه‌، وه‌ ده‌بێت قوربانیكار كاتێك‌ ده‌ڕۆژی مانگی ذي الحجة هات چی بكات .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی پێنجه‌م : ئه‌و جێگایانه‌ی كه‌ دروسته‌ زیاره‌ت بكرێن له‌ مه‌دینه‌ی منه‌وه‌ره‌‌، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : زیاره‌تی مزگه‌وتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم )، بابه‌تی دووه‌م : زیاره‌تی گۆڕی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم )، بابه‌تی سێهه‌م : ئه‌و جێگایانه‌ی تر كه‌ له‌ شاری مه‌دینه‌ی منه‌وه‌ره‌‌ دروسته‌ زیاره‌ت وسه‌ردانی بكرێن .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی چواره‌م : چۆنیه‌تی ئه‌نجامدانی حه‌ج وعومره‌، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو و به‌ووردی باسی چۆنیه‌تی ئه‌نجامدانی حه‌ج وعومره‌ كراوه‌، به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ له پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ ( صلی الله علیه وسلم )‌ وله‌ فه‌رمووده‌یه‌ صه‌حیحه‌كانه‌وه‌ ثابت وجێگر بووه‌، سه‌ره‌تا له‌ ئیحرام كردنه‌وه‌ له‌ میقات تا ئه‌و كاته‌ی كه‌ ته‌وافی ماڵئاوایی ئه‌نجام ده‌دات و شاری مه‌ككه‌ به‌جێده‌هێڵێت .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی سێهه‌م : ئه‌ركانه‌كانی حه‌ج وواجباته‌كانی، له‌م ووتاره‌دا سێ بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م: قه‌ده‌غه‌كراوه‌كانی ناو ئیحرام, بابه‌تی دووم، فدیه‌ی قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان, بابه‌تی سێهه‌م: هه‌دی وحوكمه‌كانی .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان )، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا دوو بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : ئه‌ركانه‌كانی حه‌ج، بابه‌تی دووه‌م : واجباته‌كانی حه‌ج .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی حه‌ج وعومره ‌ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

ئه‌م بابه‌ته پوخته‌یه‌كه‌ له‌ كتێبی شێخ بن باز به‌ ناوی ( التحقیق والایضاح )،ده‌رباره‌ی چۆنیه‌تی عومره‌كردنه‌، پوختكراوه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی موسڵمانانی به‌ڕێز سوودی لێ وه‌رگرن.

برای حاجیم حه‌جه‌كه‌ت خوای گه‌وره‌ قبوڵی بكات وحه‌جێكی پاك ودروست بووبێت و هه‌وڵ وكۆششت جێگای شوكر بێت به‌ڵام، پاش حه‌ج كردن پێویسته‌ چی بكه‌ین .

ئه‌وه‌ی روون بێت له‌ هۆكاری تایبه‌ت مه‌ندێتی ئه‌م ده‌ ڕۆژهی یه‌كه‌می مانگی حاجیان ئه‌وه‌یه‌: كه‌ ئه‌م ده‌ ڕۆژه‌ بنه‌وای په‌رستشه‌كانی تچیدا كۆبوه‌ته‌وه‌، كه‌وا بریتین له‌ نوێژ وڕۆژوو صه‌ده‌قه‌و حه‌ج، وه‌ ئه‌مانه‌ش له‌ هیچ كاتێكی تردا كۆنابنه‌وه‌...

حه‌ج : ووشه‌ى (حَجٌَ)و (حِجٌ) له‌ زمانى عه‌ره‌بیدا به‌ماناى جێى مه‌به‌ست دێت وهه‌ندێكیان ده‌ڵێن: حه‌ج واته‌ زۆر روو تێكردن سه‌ردانى كردنى به‌ پیرۆز گیراوێك...

حه‌ج كردن روكنێكه‌ له‌ روكنه‌كانی ئیسلام، یه‌كجار فه‌رزه‌ له‌ته‌مه‌ندا...