په‌رستنه‌كان

سه‌ره‌تا سه‌باره‌ت به‌زه‌كاتی قه‌رز ده‌بێت بزانین زانایانی ئیسلام له‌م باره‌یه‌وه‌چیان ووتوه‌؟ ئایا قه‌رز زه‌كاتی لێ ده‌درێت؟ وه‌ئایا چۆن چۆنین زه‌كاته‌كه‌ی لێ ده‌ده‌رێت ؟

قوربانى ئه‌و ئاژه‌ڵ و ماڵه‌ته‌یه‌ كه‌ ده‌برێن بۆ ماڵى خوا وه‌ك دیارى له‌وێ سه‌ر ده‌برِدرێت. ه‌ ئه‌م قوربانى كردنه‌ له‌و كارانه‌یه‌ خاوه‌نه‌كه‌ى له‌خوا نزیك ده‌خاته‌وه‌ چونكه‌ ماڵ به‌خشین له‌ په‌رستشه‌ گه‌وره‌كانه...

خۆشه‌ویستان له‌ باسی ئه‌مجاره‌ماندا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی وه‌رزی حه‌جكردن نزیك بوه‌ته‌وه‌ پێمان خۆش بوو ئاشناتان بكه‌ین به‌و جێگایانه‌ی كه‌ ده‌بێت ئه‌و كه‌سه‌ی نیه‌تی حه‌ج یان عومره‌ی یان هه‌ردوكیانی هه‌یه‌ كه‌ ئیحرامی تێدا ببه‌ستێت و نیه‌تی لێوه‌ بهێنێت، ئه‌و جێگایانه‌یش پێغـــه‌مبه‌ری خـــوا ( صلی الله علیه وسلم ) له‌چه‌ند فه‌رمووده‌یه‌كی صه‌حیحدا بۆی ڕوون كردوینه‌ته‌وه‌ كه‌ هاتووه‌...

گومانى تێدا نییه‌ كه‌ رۆژووى سوننه‌ت له‌ عیباداته‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌ و گرنگه‌كانه،

له‌ سوننه‌ته‌كانی ڕۆژوو:١- پارشیوكردن... ٢- دواخستنی پارشێو بۆ نزیكی كاتی بانگی به‌یانی...٣-نزا وپاڕانه‌وه‌ له‌كاتی به‌ربانگدا ...٤-ڕۆژوو شكاندن به‌ سێ ده‌نك خورمای ( رطب ) ته‌ڕ وپاراو....٥-زوو به‌ربانگ كردنه‌وه...‌

موسڵمانانی خۆشه‌ویست: ئه‌مڕۆ ڕۆژی چوار شه‌ممه‌یه‌ كه‌ ڕۆژی ٨ ذی الحجه‌یه‌ ساڵی ١٤٣٠ كۆچی، حاجیانی ماڵی خوای گه‌وره‌ خۆیان ئاماده‌ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی به‌ره‌وه‌ مینا به‌ڕێ بكه‌ون، وه‌ ئه‌و كارانه‌ی پێویسته‌ حاجي ئه‌نجامی بدات له‌م ڕۆژه‌دا بریتین له...

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌بیرهێنانه‌وه‌ێكه‌ ده‌رباره‌ی مه‌رگ وناڕه‌حه‌تی ڕوح ده‌رچون له‌ ژێر تیشكی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم...

زۆرن ئه‌وانه‌ی به‌مه‌به‌ستی ته‌وبه‌و ((خوا)) په‌رستی و جێ‌به‌جێ‌ كردنی ڕووكنی پێنجه‌می ئیسلامه‌تی ده‌ڕۆن بۆ سه‌فه‌ری حه‌ج و عومره‌، به‌ڵام كه‌میش نین ئه‌وانه‌ی پاره‌ی ڕێگا خه‌سارده‌كه‌ن و ده‌گه‌ڕێنه‌وه ‌سه‌ر دۆخی جارانیان له‌گوناه بگره ‌خراپتریش ...!

به‌جێهێنانی حه‌ج ده‌بێت زۆر دوور بێت له‌ڕوپامایی و ڕیا و خۆ هه‌ڵكێشان به‌سه‌ر خه‌ڵكیدا، به‌ڵكو جێ به‌جێكردنی ئه‌م فه‌ریزه‌یه ده‌بێت ئیخلاص ودڵسۆزیه‌كی یه‌كجار گه‌وره‌ی پێوه ‌دیار بێت بۆ په‌روه‌ردگار...

خۆشه‌ویستان له‌ووتاری ئه‌مجاره‌ماندا به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌هه‌وڵ ئه‌ده‌ین ئاماژه ‌به‌هه‌ندێك هه‌ڵه‌ وكه‌م وكورتی بكه‌ین كــه‌ڕۆژوه‌وانی تێ ئه‌كه‌وێت، به‌ئومێـــدی ئه‌وه‌ی إن شاء الله جێگای ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌ وپاشان ئێوه‌ی به‌ڕێزیش بێت، به‌و هیوایه‌ی كه‌ببێت به‌هۆی ڕاستكردنه‌وه ‌ودوور كه‌وتنه‌وه ‌لێیان .

رۆژوو گرتن په‌روه‌رده‌یه ‌بۆ كۆمه‌ڵگه‌: كاتێك رۆژووان ته‌ماشای خه‌ڵكی ده‌كات له‌ده‌ورو پشتی زۆربه‌ی هه‌ره ‌زۆریان به‌ڕۆژوون، ئه‌وه ‌رۆژوو گرتن له‌لای ئاسان ده‌بێت، وه‌هه‌ست به‌یه‌ك ریزی ده‌كات له‌ناو كۆمه‌ڵگه...

گومان له‌وه‌دا نیه ‌ڕۆژوو ناڕه‌حه‌تی وماندووبوون وبه‌رگه‌گرتنی برسیه‌تی وخۆ گرتنه‌وه‌یه‌ له‌و هه‌مووه‌ نازونیعمه‌ته‌ی كه‌خوای گه‌وره‌ داویه‌تی به‌مرۆڤه‌كان، هه‌ر بۆیه ‌ده‌بینین كه‌گرتنی ڕۆژوو ئه‌رك وقورسی وبارگرانیه ‌له‌سه‌ر ده‌روونی ئاده‌میزاد بۆیه ‌په‌روه‌ردگار پاداشتی زۆر گه‌وره‌ی بۆ داناوه‌، وه‌له‌سه‌ره‌تای هاتنی ئیسلامیشه‌وه‌‌ به‌سێ قۆناغ ومه‌رحه‌له ‌فه‌رزكرا به‌سه‌ر باوه‌ڕداراندا، له‌به‌رئه‌وه‌ی خوای گه‌وره ‌ده‌رون ونه‌فسی موسڵمانان ڕابهێنیت تاوه‌كو له‌پاشتر گرتنی ڕۆژووی مانگی ڕه‌مه‌زان ئاسایی بێت به‌لایانه‌وه‌.

زۆر شت هه‌ن پێویسته‌ ڕۆژووان لێیان دووربكه‌وێته‌وه‌، چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و شتانه‌ له‌ رۆژانی ڕه‌مه‌زان دا ئه‌نجام بدات ڕۆژووه‌كه‌ی به‌تاڵ ده‌بێته‌وه‌ وتاوانه‌كانی زۆر ده‌بن، وه‌ ئه‌م بابه‌ته‌ روونكردنه‌وه‌یه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌و به‌تاڵكه‌ره‌وانه‌...

خوشك وبرایانی به‌ڕێز له‌م وتاره‌دا باسی گرنگی ڕۆژووتان بۆ ده‌كه‌ین له‌ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا له‌ڕووی ئه‌وه‌ی ڕۆژوو ته‌نها ڕۆژووی مانگی ڕه‌مه‌زان نیه‌و به‌س، به‌ڵكو له‌قورئانی پیرۆزدا ڕۆژوو له‌چه‌ند جێگایه‌كی تردا به‌گرنگ وهه‌ند وه‌رگیراوه‌، هه‌ندێك جار وه‌ك ( فدیة ) هاتوه‌ وهه‌ندێك جاری تریش وه‌ك ( كفارة )، ئه‌مه‌ش خۆی له‌خۆیدا گرنگی ڕۆژووگرتن ده‌رده‌خات، به‌وه‌ی ڕۆژوو عیباده‌ت وپه‌رستشێكی مه‌زن وگه‌وره‌یه ‌وبه‌هۆیه‌وه ‌مرۆڤی باوه‌ڕدار زیاتر خۆی له‌په‌روه‌ردگار پێی نزیك ده‌كاته‌وه‌، جا گرتنی بێت بۆ ( كفارة ) یان وه‌ك ( فدیة ) .

ئازیزان: له‌م بابه‌ته‌ماندا هه‌وڵده‌ده‌ین به‌یارمه‌تی خوای گه‌وره ‌ومیهره‌بان هه‌ندێك له‌په‌ند وئامۆژگاریه‌كانی ئه‌م مانگه ‌پیرۆزه ‌بخه‌ینه ‌ڕوو تاوه‌كو بتوانین زیاتر شاره‌زای نهێنی وحیكمه‌ته‌كانی ببین، نه‌وه‌ك هه‌روا به‌ساده‌یی وسه‌رپێی به‌سه‌رماندا تێپه‌ڕ ببێت به‌بێ ئه‌وه‌ی به‌قازانج و سودێكه‌وه ‌خوا حافیزی لێ بكه‌ین ...

ئایا هه‌ڵگرتنی مه‌صحه‌ف ( قورئان )دروستـــه‌ له ‌نوێـــــژدا بۆ ئــــــه‌وه‌ی بخـــــوێنرێت؟:وه‌ڵامی ئه‌م بابه‌ته‌ چه‌ند به‌شێك له‌خۆ ده‌گرێت، وه‌له‌م وتاره‌ چه‌ند فه‌توایه‌كی تێدایه‌ ده‌رباره‌ی حوكمی هه‌ڵگرتنی موصحه‌ف له‌ كاتی نوێژدا بۆ خوێندنه‌وه‌...

نوێژی ( استخاره ) سوننه‌تێكی جێگیره‌ له‌ پێغه‌مبه‌ری خواوه صلى الله عليه وسلم‌ ، وه‌ بریتیه‌ له‌ داواكردنی موسڵمان له‌ خوای گه‌وره‌ كه‌وا خێر و چاكه‌ی بۆ هه‌ڵبژێرێت له‌ نێوان دوو شتدا، وه‌ هه‌ر كاتێك موسڵمان ویستی استخاره‌ بكات ئه‌وه‌ دوو ركعات نوێژ ده‌كات بۆ خوای گه‌وره‌...

مه‌سح كردنی سه‌ر خوف یه‌كێكه‌له‌و ئاسان كاریانه‌ی كه‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام كردوویه‌تی له‌پێناو نه‌هێشتنی بارگرانی وقوورسی له‌سه‌ر ئیمانداران. وه‌ مه‌رجه‌كانی مه‌سح كردن له‌سه‌ر خوف بریتین له‌ : ١- ده‌بێت ئه‌و خوفه‌ی كه‌له‌پێ ده‌كرێت له‌سه‌ر پاكی له‌پێ كرابێت... ٢- ئه‌و خوفه‌ش مباح بێت ، واته‌له‌و شت ومه‌كان نه‌بێت كه‌حرامه... ٣- ده‌بێت مه‌سح كردنه‌كه‌ له‌و ماوه‌یه‌ بێت كه‌ شه‌رع دیاری كردوه بۆ موقیم و موسافر...‌ ٤- ئه‌و خوفه‌بۆ حه‌ده‌ثی بچوك له‌پێ كرابێت...

ناوه‌رۆكی ئه‌م بابه‌ته‌ ‌تایبه‌ته ‌به ‌چه‌ند تێبینێك له‌سه‌ر حه‌ج كردنی ئه‌مساڵی حاجیانی كوردستان و، پاشان ‌چه‌ند ئامۆژگارێیك بۆ ‌حاجیان و، لایه‌نی به‌رپرسیار.

حه‌ج كردنی ماڵی خوداش ته‌نها ئه‌وه ‌نیه‌ مرۆڤ ئه‌و شه‌عائر ومه‌ناسكانه‌ئه‌نجام بدات و ئیتر بێ ئاگا بێت له‌و ماناو واتایانه‌ی كه ‌له ‌حه‌جی له‌ پێناودا فه‌رز و واجب كراوه‌.