په‌رستنه‌كان

فه‌رمووده‌ی زۆر ‌‌هاتوون ؛ له‌باره‌ی‌گه‌وره‌یی چاكه‌ى حه‌ج و زۆریى پاداشتی له‌لاى خوای گه‌وره‌، پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه‌ و سلم له‌هه‌ندێ فه‌رمووده‌یدا حه‌جی ته‌واو و بێ كه‌موكوڕی به‌( الحج المبرور ) وه‌سفكردووه‌كه‌به‌مانای حه‌جی پاك و پوخت دێت ، هه‌ر وه‌ك له‌و فه‌رمووده‌یه‌دا كه‌( بوخاری ) ریوایه‌تی كردووه‌پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه‌و سلم ده‌فه‌رموێت : ( والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة ) واته ‌: حه‌جی پاك و پوخت پاداشته‌كه‌ی ته‌نها به‌هه‌شته‌.

له‌و وه‌رز و مه‌وسمانه‌ی كه‌پاداشت و خێرێكی زیاتری هه‌یه‌ له ‌ڕۆژه ‌ئاساییه‌كانی تر ( ده‌شه‌وی سه‌ره‌تای مانگی ذی الحجة ) یه‌كه‌پێغه‌مبه‌ری خواش ( صلى الله عليه وسلم ) شاهیدی گه‌وره‌ی وزیاده‌فه‌زڵی بۆ داوه‌، كه‌باشترین ڕۆژه‌كانی دونیایه‌، وله‌هه‌مان كاتیشدا ئیمانداران هانده‌دات كه‌زیاتر كرده‌وه‌ی چاك و به‌ندایه‌تی بۆ په‌روه‌ردگاری تیادا ئه‌نجام بده‌ن

خوشك و برایانی به‌ڕێز، حاجیانی خۆشه‌ویست، په‌روه‌رگاری باڵاده‌ست فه‌رمانی كردوه‌ به‌ به‌نده‌كانی ته‌نها و ته‌نها داوای كۆمه‌كی و یارمه‌تی له‌ ئه‌و بكه‌ن و ته‌نها له‌ ئه‌ویش بپاڕێنه‌وه‌، له‌ به‌رامبه‌ردا خوای گه‌وره‌ به‌ڵێنی ئه‌وه‌شی پێداون كه‌ دێت به‌ هانایانه‌وه‌ و نزاكانیان گیرا ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌كورته‌یه‌كه‌له‌سه‌ر فه‌زڵی حه‌ج كردن بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌هانده‌رێك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌تا ئێستا حه‌جیان نه‌كردوه‌و، زیادكردنی خه‌یر بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌حه‌جیان كردوه‌.

ڕێبه‌ری حاجی له‌ رۆژانی حه‌جدا پوخته‌یه‌كه بۆ ئه‌و حاجیه‌ به‌ڕێزانه‌ی سه‌ردانی ماڵی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی حه‌ج به‌ گوێره‌ی نوسوكه‌كان ( ئیفراد و قارن و متمتع ) .‌

حه‌جی ماڵی خوای گه‌وره‌ گه‌وره‌تین و به‌هێزترین کۆبونه‌وه‌یه‌، له‌وانه‌یه‌بڵێن گه‌وره‌و به‌هێزی ئه‌م کۆبونه‌وه‌ له ‌چیدایه؟‌به‌ڕاستی وه‌سفی به‌نوسین ناکرێت مه‌گه‌ر یه‌کێك خۆی بۆخۆی ئه‌وێی دیبێت، وه‌ ئه‌گه‌ر بینی بێتی بێگومان ئه‌و پرسیاره‌ ناکات.

ئه‌گه‌ر كه‌سێك گرتنه‌وه‌ی ڕۆژوی چه‌ند ڕۆژێكی ڕه‌مه‌زانی له‌سه‌ر بوو دروسته‌ له‌هه‌رمانگێك له‌مانگه‌كانی ساڵدا ڕۆژوه‌كان بگرێته‌وه‌ هه‌ر له‌شه‌واله‌وه‌ تا شه‌عبان.

به‌یه‌كده‌نگی زانایان زه‌كاتی سه‌رفیتره‌واجبه‌له‌سه‌ر هه‌موو مسوڵمانێكی ئازادو كۆیله‌جا نێر بێت یان مێ گه‌وره‌بێت یان بچوك،وه ‌زه‌كاتی سه‌رفیتره‌ ده‌درێت به‌وانه‌ی كه‌دروسته‌زه‌كاتی ماڵیان بدرێتێ وه‌كو هه‌ژاران و نه‌بوان وجگه‌له‌مانه‌ش له‌ئه‌هلی زه‌كات...

پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ده‌شه‌وی كۆتای مانگی ڕه‌مه‌زان له‌مزگه‌وتدا ده‌مایه‌وه‌بۆ خوا په‌رستی تا ئه‌و ڕۆژه‌ی وه‌فاتی كرد ، له‌دوای خۆیشی خێزانه‌كانی ئه‌م ئیعتكافه‌یان ده‌كرد .

چۆنیه‌تی عومره‌ كردن ، هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو ، به‌ ئاسان ترین شێوه‌ به‌ پێی سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ).

ڕۆژووی مانگی ڕه‌مه‌زان وه‌ك هه‌ر کردارێکی تری ئاینی کۆمه‌ڵێك تایبه‌تمه‌ندی خۆی هه‌یه‌. هه‌موو مسوڵمانێك پێویسته‌له‌سه‌ری که‌به‌رچاو ڕوونیه‌کی له‌سه‌ر ئه‌م مانگه‌و وه‌چۆنێتی ڕۆژوو گرتن هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی کاره‌کانی به‌پێی ئه‌وه‌بێت که‌خوای گه‌وره‌ داوای کردووه‌.

ئه‌م بابه‌ته‌ی كه‌بۆتان به‌یان ده‌كه‌م هه‌ندێك تێبینی گرنگه ‌كه‌ پێویسته‌ هه‌موو موسڵمانێك ئاگادری بێت و ئه‌وانه‌ی كه‌پێویستن جێ به‌جێ یان بكات و ئه‌وانه‌ش كه‌سه‌رچاوه‌یان له‌نه‌زانین و جه‌هله‌وه‌یه ‌خۆیانی لێ به‌دوور بگرێت.

خوشكی به‌ڕێزم: وا مانگێكی زۆر پیرۆز به‌ریوه‌یه‌، پێویسته‌ به‌ ده‌رونێكی پڕ له‌ باوه‌ڕه‌وه‌ پێشوازی لێ بكه‌یت و هه‌وڵی ئه‌وه‌ بده‌ییت كه‌ كاری چاكه‌ی زۆر تێدا بكه‌ییت، چونكه‌ ئه‌و مانگه‌ پیرۆزه‌ فه‌زڵی زۆره‌ و نابێت مرۆڤی ژیر و دانا كه‌مته‌رخه‌می تێیدا بكات...

إبن القیم الجوزی ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) له‌باره‌ی پله‌كانی خه‌ڵكی باوه‌ڕدار له‌نوێژدا ده‌فه‌رموێت : خه‌ڵكی له‌م ڕوه‌وه‌ ده‌كرێن به‌پێنج كۆمه‌ڵه‌وه‌...

ئه‌م بابه‌ته‌ مه‌رج و ڕوكنه‌كانی نوێژی مردووی تێدا ڕوون كراوه‌ته‌وه‌، له‌ هه‌ر چوار مه‌زهه‌به‌كاندا ئه‌و مه‌رج و ڕوكنانه‌ی زانایان له‌ سه‌ری ڕێك كه‌وتوون، و ئه‌وانه‌ش تێیدا ڕای جیاوازیان هه‌یه‌‌.

ئه‌م ئه‌ڵقه‌یه‌ به‌شی دوه‌مه‌ له‌ ئه‌حكامه‌كانی نوێژی مردوو، تێیدا باسی فه‌ضلی نوێژ كردن له‌ سه‌ر مردوو، وه فه‌ضڵی به‌شداری كردن له‌ ئاماده‌ كردنی جه‌نازه‌و به‌ڕێ خستنی و به‌ خاك سپاردنی كراوه‌.‌

زانایانی ئیسلام دوو بۆچونیان هه‌یه‌له‌سه‌ر دره‌نگ خستنی ده‌ركردنی زه‌كات پاش ئه‌وه‌ی كه‌واجب ده‌بێت . لێره‌دا هه‌ردوو بۆچونه‌كه‌له‌گه‌ڵ به‌ڵگه‌‌كانیان ده‌خه‌مه‌ڕوو ، پاشان بۆ چونی یه‌كلاكه‌ره‌وه‌و ڕاستر  ڕون ده‌كه‌مه‌وه‌‌.

ئه‌م وتاره‌ باسی ئه‌حكامه‌كانی نوێژی مردو ده‌كات، ئه‌م بابه‌تانه‌ی له‌ نێو خۆی گرتوه‌: حوكمی ته‌كلیفی نوێژی مردو ، نوێژ كردن به‌ جه‌ماعه‌ت، ڕیز بوون به‌ چه‌ند ڕیزێك له‌ نوێژی مردودا.