ئه‌م بابه‌ته‌ باسی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی له‌ دایك بوونیوه‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی بریتین له‌م خاڵانه‌: یه‌كه‌م: مژده‌ی هاتنی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم. دووه‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ لای هاوه‌ڵانیدا. سێهه‌م: حه‌قیقه‌تی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم. چواره‌م: خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم له‌ نێوان زیاده‌ڕه‌وی وفه‌رامۆشكردنی. پێنجه‌م: په‌یوه‌ندی له‌ نێوان خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم وبیدعه‌ی ئاهه‌نگی مه‌ولود نه‌به‌و‌ی. شه‌شه‌م: حوكمی ئاهه‌نگی له‌ دایكبوون له‌ لای زانایان وئه‌هلی علیم.

سوپاسی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ هیچ عیباده‌ت و په‌رستنێكی دانه‌ناوه‌ بۆ ئومه‌تی ئیسلام به‌ بێ حیكمه‌ت، سه‌رجه‌م عیباده‌ته‌كان حیكمه‌ت و داناییان تێدا ره‌چاو كراوه‌، وه‌ هه‌ریه‌كه‌یان فه‌زڵی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌ به‌سه‌ر باوه‌ڕدارنه‌وه‌، نوێژ و زه‌كات و حه‌ج، وه‌ هه‌روه‌ها ڕۆژوویش فه‌زڵێكی گه‌وره‌یان هه‌یه‌ له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی ڕۆژوو ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

ئه‌م وتاره‌ چه‌ند سرنجێكی تێدایه‌، له‌وانه‌: یه‌كه‌م : خوای گه‌وره‌فه‌رمانی كردوه‌به‌پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی ( صلی الله علیه وسلم ) كه‌شوێن ئه‌و شه‌ریعه‌ت وڕێنومایانه‌بكه‌وێت كه‌بۆی دیاری كردوه‌، وه‌به‌هیچ شێوه‌یه‌ك شوێن هه‌واو ئاره‌زوو نه‌كه‌وێت... دووه‌م : خوای گه‌وره ‌منه‌ت ده‌كات به‌سه‌ر ئوممه‌تی ئیسلامدا به‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ری ئیسلامی له‌ناو ئه‌م ئوممه‌ته‌دا ڕه‌وانه‌كرد، نه‌ك به‌وه‌ی منه‌ت بكات به‌یادكردنه‌وه‌ی له‌دایك بوونی ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌( صلی الله علیه وسلم )... سێهه‌م : سه‌له‌فی صالحی ئه‌م ئوممه‌ته زیندووه‌‌له‌هاوه‌ڵه‌به‌ڕێزه‌كانی پێغه‌مبه‌ری ئازیز ( صلی الله علیه وسلم ) وه‌ئه‌و دوو جیله‌به‌ڕێزه‌شی كه‌به‌داویی ئه‌واندا هاتوون به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ڕۆژێكیان دیاری نه‌كردبوو بۆ یادكردنه‌وه‌ی ڕۆژی له‌دایك بوونی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم )...

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان )، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا باسی پینج بابه‌ت كراوه‌ : بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی قوربانیكردن وحوكمه‌كه‌ی وبه‌ڵگه‌ی مه‌شروعیه‌ت ومه‌رجه‌كانی، و بابه‌تی دووه‌م : ئه‌وه‌ی ده‌شێت ودروسته‌ بكرێت به‌ قوربانی، و بابه‌تی سێهه‌م : مه‌رجه‌ له‌به‌رچاو گیراوه‌كانی قوربانیكردن، و بابه‌تی چواره‌م : كاتی قوربانیكردن، وبابه‌تی پێنجه‌م : ده‌بێت چی بكرێت به‌و قوربانیه‌ی كه‌ كراوه‌، وه‌ ده‌بێت قوربانیكار كاتێك‌ ده‌ڕۆژی مانگی ذي الحجة هات چی بكات .

موسڵمانی بەڕێز: دیارە یەکێک لەچاکەو بەخششی خودا بۆموسڵمانان ئەوەیە کەکۆتای مانگەکانی ساڵی مانگی ( ذو الحجة ) یە کەمانگی حەج کردن و عیبادەت کردنە، وەسەرەتای مانگەکانی ساڵی دەست پێدەکات بە مانگی موحەرەم کەمانگی چاکەکردن و عیبادەت کردنە بەتایبەتی عیبادەتی ڕۆژوو گرتن.

خۆشه‌ویستان جارێكی تر خوای گه‌وره‌ ته‌مه‌نی داینه‌وه‌ كه‌ شاد بینه‌وه‌ به‌ مانگی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز، مانگی قورئان، مانگی به‌ره‌كه‌ت ولێخۆش بوون، مانگی گیرا بوونی نزا وپاڕانه‌وه‌، مانگی میهر وژیانه‌وه‌ی دڵه‌كان، له‌خوای گه‌وره داواكارین یارمه‌تیمان بدات كه‌ ئه‌م مانگه‌ له‌ ڕه‌زامه‌ندی خۆیدا به‌رێ بكه‌ین.

شه‌و ڕه‌وی یه‌كێكه‌ له‌به‌ڵگه‌ زۆر گه‌وره‌كان، كه‌ خوای گه‌وره‌ پێش كۆچكردنی بۆ شاری مه‌دینه‌ پاڵپشتی پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله عليه وسلم ) ی پێكرد، به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌ شه‌وڕه‌وی پێكرد له‌ مزگه‌وتی حه‌رامه‌وه‌ بۆ مزگه‌وتی ئه‌قصی به‌سواری ووڵاخیك كه‌ پێی ده‌ڵین (بوراق) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) تا گه‌شته‌ (بیت المقدس)... وه‌ مه‌به‌ست له‌ میعراج به‌ ڕه‌های له‌شه‌رعدا : به‌رزبوونه‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ره‌ ( صلى الله عليه وسلم ) به‌هاوڕێیه‌تی جوبره‌ئیل (سه‌لامی خوای لێ بێت) له‌ بیت المقدسه‌وه‌ بۆ ئاسمانی دونیا وپاشان بۆ هه‌موو ئاسمانه‌كان تا ئاسمانی حه‌وته‌م، وئه‌مجا بینینی پێغه‌مبه‌ران وسه‌لام لێكردنیان وپێشوازی كردنی ئه‌وانیش بۆ پێغه‌مبه‌ر( صلى الله عليه وسلم ) له‌ئاسمانه‌كان...، هه‌ر له‌و شه‌وه‌دا خوای گه‌وره‌ پێنج نوێژه‌كانی له‌سه‌ر فه‌رزكرد، وله‌گه‌ڵیشیدا قسه‌ی كرد، له‌كۆتایشدا دابه‌زیه‌وه‌ بۆ سه‌ر زه‌وی...

عاشورا ڕۆژێكی گەورەو شەرعییە، هۆكارو بۆنەكەشی ئەوەیە كە لەو ڕۆژەدا خوای گەورە فیرعەونی لەناوبردو خنكاندو موسا پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) و گەلەكەی ڕزگار كرد...

‌بیرخسته‌وه‌ی جیهاد كردن له‌م مانگه‌ پیرۆزه‌دا، بیرخستنه‌وه‌یه‌كه‌ به‌ ڕابردوێكی پرشنگدار، ئه‌مڕۆ هه‌موو موسڵمانان پێویستیان پێیه‌تی، تا له‌م زه‌لیلی ودواكه‌وتنه‌‌ درچن وئیتر نه‌بن به‌ كه‌فی سه‌ر ئاو ودوژمنانی ئیسلام زاڵ نه‌بن به‌سه‌ریاندا...

ڕۆژەكانى مانگى (موحەڕەم)یش، یەكێكە لەو وێستگانە بۆ ڕۆژووگرتن وخواپەرستى وپەند وەرگرتن لەڕووداوەكانى ئەم مانگە... ئه‌م وتاره‌ باسی فه‌زڵی ڕۆژووی ڕۆژی عاشورا ده‌كات.

موسڵمانی یه‌كخوا په‌رست: خوشحاڵین به‌ بۆنه‌ی هاتنی مانگی ڕه‌مه‌زانی پیرۆز هه‌ندێك له‌ حوكمه‌كانی ڕۆژووت بۆ ڕوون بكه‌ینه‌وه‌، ئه‌ویش به‌ به‌ڵگه‌ی قورئانی پیرۆز وسوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.

ره‌مه‌زان ئه‌و مانگه‌ پیرۆزه‌ى په‌روه‌ردگارى مه‌زن و دلۆڤان وه‌ك دیاری و هه‌لێك به‌خشیویه‌تى به‌ به‌نده‌كانى تا له‌ لاوازى و هه‌ژارى و زه‌لیلى و گوناهو تاوان و خه‌م و په‌ژاره‌و رزگاریان بكات.

موسڵمانانی یەك خوا پەرست، گەر ڕۆژوو گرتن تەنها خۆگرتنەوە بوایە لە خواردن و خواردنەوە ئەوا لە ڕۆژوو گرتن ئاسان تر نەدەبوو، بەڵام ئەم هەڵە تێگەیشتنەی زۆرێكمان وای كردوە لەگەڵ تەواو بوونی ڕەمەزان زۆرێكمان تەنها برسێتی و تینوێتیەكەمان بۆ ئەمێنێتەوە لەگەڵ تاوانێكی زۆر، هۆكاری سەرەكی ئەم ئەنجامەش پارچە گۆشتێكی بچوكە كە ڕەنگەی بەشی تێربوونی پشیلەیەكی برسی نەكات كەچی بەهۆیەوە مرۆڤێكی چوارشانە ئەچێتە دۆزەخەوە.

با ئه‌م پشوی هاوینه‌ زانایان بانگخوازان دایك و باوك و خێزانه‌كان هیمه‌تێك بكه‌ن و ناوی لێ‌ بنێت، هه‌ڵمه‌تی په‌روه‌رده‌ی ئیسلامی... چونكه‌ غیابی په‌روه‌رده‌ی ئیسلامی له‌ خێزانه‌كانداو نه‌خستنه‌ به‌ر خوێندنی زانستی شه‌رعی مناڵه‌كانیان زیانێكی زۆر به‌سبه‌ینێمان ده‌گه‌یه‌نێت به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ گه‌ر ئێستا تاك و ته‌را عالمێك ده‌بینین و دڵمان به‌ مێزه‌ره‌ چه‌رمگه‌كانیان خۆش ده‌بێ‌ وا بڕوات ئه‌وه‌ش نامێنێت.

سه‌ره‌تا به‌باشى ده‌زانم هه‌ندێك باسى خۆشه‌ویستى بكه‌م به‌ مانا فراوانه‌كه‌ى، ئینجا بێینه‌ سه‌ر ڤاڵانتاین.كه‌واته‌: ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌كه‌ینه‌ دوو خاڵ: خاڵى یه‌كه‌م: خۆشه‌ویستى به‌ مانا فراوانه‌كه‌ى... خاڵى دووه‌م: رۆژى ڤاڵانتاین و مێژووى سه‌رهه‌ڵدانى...

خواى گه‌وره‌ خۆى خاوه‌نى رِۆژ وساڵ و وه‌رزه‌كانه‌، به‌ڵام به‌پێى یاساى خواى په‌روه‌ردگار هه‌موو وه‌رزێك تایبه‌تمه‌ندى خۆى هه‌یه‌، وه‌رزى زستانیش به‌هۆى رِۆژى كورت و شه‌وى درێژیه‌وه‌، وه‌رزێكى دڵگیر و خۆشه‌ به‌لاى ئیمانداره‌وه‌، چونكه‌ له‌ رِۆژه‌كه‌یدا به‌رِۆژوو ده‌بێت و ماندوو نابێت، ده‌توانێت درێژیى شه‌وه‌كه‌شى بكاته‌ هه‌لێك بۆ په‌رستنى خواى گه‌وره‌ و ئه‌نجامدانى شه‌ونوێژ...

سات به‌ سات به‌ره‌ و ئه‌جه‌له‌كانمان رِێ ده‌كه‌ین و، ته‌مه‌نمان كه‌ بریتیه‌ له‌چه‌ند قۆناغێك رِاده‌بوورێ، بۆیه‌ له‌م دونیایه‌ به‌ توێشوویه‌كى له‌خواترسانه‌وه‌ ده‌رچۆ، چونكه‌ ته‌مه‌نت خۆى بریتیه‌ له‌چه‌ند رِۆژێكى كه‌م، خودى رِۆژه‌كانیش قۆناغێكن سه‌رئه‌نجامه‌كه‌یان مردنه‌، له‌هه‌مووش سه‌رسورِهێنه‌رتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر ووردبیته‌وه‌، ئه‌وانه‌ چه‌ند هه‌وارێكن كه‌ گه‌شتیار ئه‌گه‌ر دانشتبێتیش هه‌ر ده‌یانبرِێت.

ئه‌وه‌ی روون بێت له‌ هۆكاری تایبه‌ت مه‌ندێتی ئه‌م ده‌ ڕۆژهی یه‌كه‌می مانگی حاجیان ئه‌وه‌یه‌: كه‌ ئه‌م ده‌ ڕۆژه‌ بنه‌وای په‌رستشه‌كانی تچیدا كۆبوه‌ته‌وه‌، كه‌وا بریتین له‌ نوێژ وڕۆژوو صه‌ده‌قه‌و حه‌ج، وه‌ ئه‌مانه‌ش له‌ هیچ كاتێكی تردا كۆنابنه‌وه‌...

قوربانى ئه‌و ئاژه‌ڵ و ماڵه‌ته‌یه‌ كه‌ ده‌برێن بۆ ماڵى خوا وه‌ك دیارى له‌وێ سه‌ر ده‌برِدرێت. ه‌ ئه‌م قوربانى كردنه‌ له‌و كارانه‌یه‌ خاوه‌نه‌كه‌ى له‌خوا نزیك ده‌خاته‌وه‌ چونكه‌ ماڵ به‌خشین له‌ په‌رستشه‌ گه‌وره‌كانه...