په‌رستنه‌كان

دەستنوێژ

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان) له په‌رتووكی نوێژ، ده‌روازه‌ی پێنجه‌م: ، له‌ باره‌ی نوێژی به‌كۆمه‌ڵه‌وه‌‌، كه‌ ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا حه‌وت بابه‌ت باسكراوه‌: بابه‌تی یه‌كه‌م: فه‌زڵی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ وحوكمه‌كه‌ی، بابه‌تی دووه‌م: ئه‌گه‌ر هاتوو كه‌سێك چووه‌ ناو مزگه‌وت ونوێژی خۆی كرد، ئایا واجبه‌ له‌سه‌ری ئه‌و نوێژه‌ی كه‌ ئه‌نجامیداوه‌ به‌ كۆمه‌ڵ بیكاته‌وه‌، بابه‌تی سێهه‌م: كه‌مترین ژماره‌ كه‌ نوێژی به‌كۆمه‌ڵی پێ گرێده‌درێت، بابه‌تی چواره‌م: به‌چی شتێك فریای نوێژی به‌كۆمه‌ڵ ده‌كه‌ویت، بابه‌تی پێنجه‌م: كێن ئه‌وانه‌ی بیانوی شه‌رعیان هه‌یه‌ له‌ نه‌كردنی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ، بابه‌تی شه‌شه‌م: دووباره‌ كردنه‌وه‌ی نوێژی به‌كۆمه‌ڵ له‌ یه‌ك مزگه‌وتدا، بابه‌تی حه‌وته‌م: حوكمی نوێژ كاتێك قامه‌ت كرا بۆ نوێژێكی فه‌رز.

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێكه‌ له‌ په‌رتوكی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان وئیسلام، وه‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌: 1)پێناسه‌ی زه‌كات . 2)گرنگی زه‌كات وحیكمه‌ت له‌ مه‌شروعیه‌تی . 3)به‌ڵگه‌كانی واجب بوونی زه‌كات . 4)مه‌رجه‌كانی زه‌كات . 5)حوكمی ئه‌و كه‌سانه‌ی زه‌كات ناده‌ن . 6)ئه‌و ماڵانه‌ی زه‌كاتیان تێدا واجبه‌ . 7)زه‌كاتی زێر و زیوو، ئه‌و شتانه‌ی جێگای زێر و زیوو ده‌گرنه‌وه‌ . 8)زه‌كاتی ماڵات (مه‌ڕ و بزن و ووشتر و گا و مانگا) . 9)زه‌كاتی ماڵی بازرگانی . 10)زه‌كاتی دانه‌وێڵه‌ و به‌روبوومی كشتوكاڵ . 11)ئه‌و كه‌سانه‌ی زه‌كاتیان پێ ده‌درێت . 12)زه‌كاتی سه‌ر فیتره‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێكه‌ له‌ په‌رتوكی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان و ئیسلام، وه‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌: 1- حه‌ج و حوكمه‌كانی. 2-حه‌جكردن هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو. 3- عومره‌كردن وحوكمه‌كانی.

ئه‌م بابه‌ته‌ به‌شێكه‌ له‌ په‌رتوكی پوخته‌ی بنه‌ماكانی ئیمان و ئیسلام، وه‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆ گرتووه‌: 1) پێناسه‌ی نوێژ . 2) حوكمی ئه‌و كه‌سانه‌ی نوێژ ناكه‌ن . 3) نوێژی به‌كۆمه‌ڵ . 4) نوێژی كه‌سی نه‌خۆش . 5) نوێژی هه‌ینی . 6) نوێژی جه‌ژنه‌كان . 7)نوێژی خۆر گیران و مانگ گیران . 8) نوێژی سوننه‌ت . 9) نوێژی ته‌راویح . 10) نوێژی مردوو .

ئه‌م بابه‌ته‌ ئه‌م باسانه‌ی له‌خۆگرتووه‌ : 1) پاكوخاوێنی (الطهارة). 2) حوكمی پاكوخاوێنی (الطهارة) . 3) جۆره‌كانی پاكوخاوێنی (الطهارة) . 4) چوونه‌ سه‌ر ئاو و ئادابه‌كانی . 5) ده‌ست نوێژ گرتن . 6) مه‌سح كردن له‌سه‌ر (خوفه‌كان) . 7) خۆشتن . 8) ته‌یه‌موم . 9) باسی حه‌یز و ئافره‌تی مناڵ بوو .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ كتێبی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی حه‌ج، ده‌روازه‌ی یه‌كه‌م : پێشه‌كیه‌كانی حه‌ج، له‌م ووتاره‌دا شه‌ش بابه‌تی سه‌ره‌كی باسكراوه‌، بابه‌تی یه‌كه‌م : پێناسه‌ی حه‌ج، بابه‌تی دووه‌م : حوكمی حه‌ج وفه‌زڵه‌كه‌ی، بابه‌تی سێهه‌م : ئایا حه‌ج له‌ ته‌مه‌ندا زیاتر له‌یه‌كجار واجبه‌ ؟ بابه‌تی چواره‌م : مه‌رجه‌كانی حه‌ج، بابه‌تی پێنجه‌م : حوكمی عومره‌ و به‌ڵگه‌كانی، بابه‌تی شه‌شه‌م : میقاته‌كانی حه‌ج وعومره‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ په‌رتووكی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له په‌رتووكی ڕۆژوو، ده‌روازه‌ی پێشه‌كیه‌كانی ڕۆژوو، كه‌ ده‌سته‌ بژیڕێك له‌ زانایان و مه‌شایخه‌كان دایانناوه‌، له‌م ووتاره‌دا : پێناسه‌ی ڕۆژوو كراوه‌ له‌ زمانه‌وانی و زاراوه‌ی شه‌رعدا، وه‌ باسی حوكمی ڕۆژووی مانگی ره‌مه‌زان وبه‌ڵگه‌كانی كراوه‌، له‌گه‌ڵ به‌ش و فه‌زڵ و مه‌رجه‌كانی واجب بوونی، هه‌روه‌ها باس له‌ چۆنیه‌تی ثابت بوون و ته‌واو بوونی مانگی ره‌مه‌زان كراوه‌، له‌ كۆتاییشه‌وه‌ باس له‌ كاتی نیه‌تێهنان بۆ ڕۆژووی مانگی ره‌مه‌زان و حوكمه‌كه‌ی كراوه‌ .

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی مه‌سح كردن به‌سه‌ر خوفدا ده‌كات له‌ كتێبی ڕێبازی په‌یڕه‌وكاران و روونكردنه‌وه‌ی فقهی ئایین كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ عبد الرحمن بن ناصر السعدی یه‌..

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی به‌شێك له‌ په‌رتووكی ( الفقه المسیر = فیقهی ئاسان ) له‌ نووسینی ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان و گه‌وره‌ مه‌شایخه‌كان، له‌م ووتاره‌دا پێناسه‌ی زه‌كات كراوه‌ له‌ زمانه‌وانی و زاراوه‌ی شه‌رعیدا، له‌ گه‌ڵ ڕوونكردنه‌وه‌ی حوكمی زه‌كات وحوكمی ئه‌و كه‌سه‌ش كه‌ ئینكاری ده‌كات، یان ڕێگری ده‌كات له‌ده‌ركردنی، هه‌روه‌ها باسی ئه‌و ماڵ وسامانانه‌ كراوه‌ كه‌ زه‌كاتیان تێدا واجبه‌، له‌گه‌ڵ حیكمه‌تی واجب بوونی له‌ ئیسلام، وه‌ ئایا زه‌كات له‌سه‌ری كێ واجبه‌، له‌ كۆتاییشه‌وه‌ باسی جۆره‌كانی زه‌كات و زه‌كاتی قه‌رز كراوه‌ .

سه‌رشویشتن: ئه‌وه‌ مرۆڤ ئاڤێ بكاردئینێت بۆ خۆپاقژكرنێ ژ هه‌ر پیساتیه‌كێ و خۆ تاهركرنێ ژ بێ نڤیژیا مه‌زن وه‌كێ: ( جه‌نابه‌تێ و حه‌یزێ و نیفاسێ ).

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه : " ئایا خوێندنی سوره‌تی ( الفاتحه‌ ) له‌ نوێژدا فه‌رزه‌ یان سوننه‌ت ؟

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: به‌رێزان چه‌ند جۆرێك له‌ دوعای ده‌ست پێكردنی نوێژ هاتووه‌ له‌ سونه‌تدا، ئایا كامیان له‌ نوێژه‌ فه‌رزه‌كاندا ده‌خوێنرێت و كامیشیان له‌ نوێژه‌ سوننه‌ته‌كاندا ده‌خوێنرێت ؟

له‌م ووتاره‌ مامۆستا عه‌لی به‌ كورتی باسی چۆنیه‌تی نوێژكردن ده‌كات له‌ ته‌كبیره‌وه‌ تا سه‌لام دانه‌وه‌ به‌ پێی سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم...

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس ، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: له‌زۆر جیگادا ده‌بیستين كه‌ حه‌ج كردن فه‌زڵی زۆری هه‌یه‌، ئایا فه‌زڵه‌كانی حه‌جكردن چین ؟

زه‌كات هه‌قێكی واجبه‌ خوای گه‌وره‌ دایناوه‌ له‌سه‌ر ماڵێكی تایبه‌ت، بۆ كۆمه‌ڵه‌ كه‌سێكی تایبه‌تی دیاریكراو، له‌كاتێكی دیاریكراودا، له‌ پێناو به‌ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندی خوای گه‌وره‌ وپاككردنه‌وه‌ی ده‌روون و ماڵ وسامان وكۆمه‌ڵگه‌ .

سوپاسی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ هیچ عیباده‌ت و په‌رستنێكی دانه‌ناوه‌ بۆ ئومه‌تی ئیسلام به‌ بێ حیكمه‌ت، سه‌رجه‌م عیباده‌ته‌كان حیكمه‌ت و داناییان تێدا ره‌چاو كراوه‌، وه‌ هه‌ریه‌كه‌یان فه‌زڵی تایبه‌تی خۆی هه‌یه‌ به‌سه‌ر باوه‌ڕدارنه‌وه‌، نوێژ و زه‌كات و حه‌ج، وه‌ هه‌روه‌ها ڕۆژوویش فه‌زڵێكی گه‌وره‌یان هه‌یه‌ له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا .

پرسیارێكه له‌ لایه‌ن ده‌سته‌ی به‌شی زمانی كوردی له‌ ماڵپه‌ڕی ئیسلام هاوس، وه‌ڵامی دراوه‌ته‌وه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی پرسیاره‌كه‌‌ ئه‌مه‌یه: من موچه‌خۆرم وه‌ مانگانه‌ هه‌ندێك له‌ موچه‌كه‌م پاشه‌كه‌وت ده‌كه‌م، ئایا چۆن زه‌كاتی مووچه‌ی مانگانه‌ ده‌ربكه‌م ؟

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی ڕۆژوو ده‌كات له‌ ژێر تیشكی فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی فه‌زڵه‌كانی زه‌كات ده‌كات له‌ ژێر تیشكی ئایه‌ته‌كانی قورئانی پیرۆز وفه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم، وه‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی «مختصر الفقه الإسلامي».