قورئانی پیرۆز

خوای گه‌وره‌ بۆ زیاتر ڕوونكردنه‌وه‌ی واجب بوونی ( حجاب )، چه‌ندین ئایه‌تی دابه‌زاندووه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هیچ گومانێك دروست نه‌بێت له‌ جێ به‌جێ كردن و پۆشینی باڵا پۆشدا، چونكه‌ كه‌سی دوودڵ واده‌زانن باڵاپۆشی ته‌نها په‌یوه‌سته‌ به‌ خێزانه‌كانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله‌ علیه‌ و سلم)...

ئاشكرایه‌كاتێك خوای گه‌وره‌خطاب له‌گه‌ڵ باوه‌ڕداران ده‌كات له‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه‌دا ئه‌ویش به‌ووشه‌ی ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ) ئه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، به‌و مانایه‌ی كه‌باوه‌ڕدارن به‌بنه‌ماو ئه‌ركانه‌كانی ئاینی پیرۆزی ئیسلام، ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌یه ‌گه‌ر كه‌سێك باوه‌ڕدار نه‌بێت به‌بنه‌ما و ئه‌ركانه‌كانی ئیسلام، به‌چ شێوه‌یه‌ك باوه‌ڕی به‌ مه‌سئه‌له‌یه‌كی غه‌یبی نادیار ده‌بێت،‌ئه‌ویش ئاگری دۆزه‌خ و باوه‌ڕ بوونه‌به‌فریشته‌كان...

خوشكان وبرایانی باوه‌ڕدار جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌ت جه‌نابتان بۆ ته‌فســـیر كردنی كۆمه‌ڵـــه‌ ئایه‌تێكی تر لــه‌ قورئانی پیرۆز بــه‌و هیوایه‌ی إن شاء الله جێگای ڕه‌زامه‌ندی په‌روه‌ردگار بێت وپاشان سوودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌ك ...

خۆشه‌ویستان وا جارێكی تر هاتینه‌وه‌ خزمه‌تتان بۆ ته‌فسیر وڕاڤه‌كردنی چه‌ند ئایه‌ت وده‌قێكی تری قورئــانی پیرۆز، به‌و هیوایه‌ی ان شاء الله سوودمه‌ند بێت بۆ هه‌موو لایه‌كان . گومانی تێدا نیه‌ مردن ئه‌و حاڵه‌ت وڕووداوه‌ گه‌وره‌یه ‌‌كه ‌سه‌رجه‌م مرۆڤایه‌تی له‌به‌رده‌میدا ده‌سته‌وسانه ‌وهیچ كه‌سیش ناتوانێت خۆی لێ ڕزگاركات، به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌سه‌رجه‌ممان به‌لاو وپیرمانه‌وه‌ به‌ده‌وڵه‌مه‌ند وگه‌دا وهه‌ژارمانه‌وه‌، به‌پادشا وئاغا وژێرده‌سته‌مانه‌وه‌ به‌بێ جیاوازی ئه‌بێت ته‌سلیمی ئه‌و واقعه‌ببین وكه‌سیش ناتوانێت لێی هه‌ڵبێت ومله‌جه‌ڕێ بكات له‌ئاستیدا...

گومانی تێدا نیه‌ ده‌عوه ‌وبانگه‌وازی سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌ران ( علیهم الصلاة والسلام ) بریتی بووه ‌له‌بانگه‌وازكردنی خه‌ڵكی بۆ یه‌كتاپه‌رستی ودوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌شرك وبت په‌رستی به‌هه‌موو جۆره‌كانیه‌وه‌، بۆ یه‌ده‌بینین له‌زۆر جێگای قورئاندا خوای گه‌وره‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌م‌ مه‌سئه‌له‌یه‌ ده‌كاته‌وه‌... وه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رنج بده‌‌ین په‌روه‌ردگار له‌زۆر جێگای قورئاندا وه‌صیه‌تی كردوه‌به‌ئیحسان كردن له‌گه‌ڵ دایك وباوكدا و هه‌میشه ‌له‌پاش په‌رستنی خۆیه‌وه ‌فه‌رمانی پێكردووه...

خوای گه‌وره ‌ومیهره‌بان له‌م ئایه‌تانه‌دا چه‌ند سیفات وڕه‌وشتێكی به‌رزی باوه‌ڕدارانمان بۆ باس ده‌كات تاوه‌كو ببێته‌پڕۆگرامێكی هه‌میشه‌یی وته‌واوی ئیمانداران ژیانی خۆیانی پێ بڕازێننه‌وه‌، به‌و هیوایه‌ی كه‌خوای گه‌وره‌یان لێ ڕازی بێت وه‌له‌دونیا ودواڕۆژدا بیانخاته‌به‌ر ڕه‌حمه‌تی خۆیه‌وه‌، له‌دونیادا ژیانێكی ئاسووده‌وله‌قیامه‌تیشدا به‌هه‌شتێكی هه‌تا هه‌تاییان پێ ببه‌خشێت .

ئه‌م ئایه‌ته‌ پیرۆزه ‌سه‌نگی مه‌حه‌كه ‌له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌بانگه‌شه‌ی خۆشه‌ویستی ڕێبازی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا په‌یڕه‌وی ئه‌و ڕێبازه‌ی كه‌ محمد المصطفی هێناویه‌تی ناكه‌ن، ئه‌مانه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ درۆ ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ باوه‌ڕه‌كه‌ی خۆیاندا...

ئه‌و بت په‌رست وبێباوه‌ڕانه ‌پرسیارت لێ ده‌كه‌ن ئه‌ی موحه‌مه‌د ( صلی الله علیه وسلم ) له‌باره‌ی جه‌نگ كردن له‌مانگی حه‌رامدا كه‌بریتین له‌مانگه‌كانی ( رجب ، ذو القعدة ، ذو الحجه‌، محرم ) به‌ تانه‌دانێكه‌وه‌ ده‌ڵێن : ئاخۆ ڕه‌وایه‌بۆ موحه‌مه‌د وشوێنكه‌وتوانی له‌م مانــگانه‌دا شه‌ڕ وشۆڕ بكه‌ن وخه‌ڵك بكوژن ؟

ئایه‌ته‌كانی رۆژووی ڕه‌مه‌زان ته‌نها باس كراون له‌ سوره‌تی ( البقرة )، پێویسته‌ مرۆڤی موسڵمان ته‌فسیره‌كه‌ی بخوێنێت بۆ ئه‌وه‌ی به‌ باشی تێبگات لێی.

ئایا قورئانی پیرۆز چییە؟‬‬‬‬

ئه‌م ووتاره‌ وه‌رگێرانی ده‌قێكی ئیمام ئیبن قه‌یمی جه‌وزیه‌ كه‌ له‌ كتێبی ( زاد المعاد ) دا باسی كردووه‌، سه‌باره‌ت به‌ فه‌زڵی خویندنه‌وه‌ی قورئان به‌ ته‌ده‌بور و بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا ومه‌به‌سته‌كانی و تیرامان له‌ نهێنیه‌كانی، به‌شیوه‌یه‌ك نووسه‌ر باسی ڕای جیاوازی زانایان ده‌كات له‌م مه‌سئه‌له‌یه‌دا، كه‌ ئایا باشتر‌ و خاستر ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ قورئان به‌ ته‌ده‌بور و بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا و مه‌به‌سته‌كانی بخوێنێته‌وه‌ یان به‌ خێرای و دوور له‌بیركردنه‌وه‌ ؟ پاشان نووسه‌ر ڕای ئه‌و زانایانه‌ په‌سه‌ند ده‌كات كه‌ ده‌ڵین : باشتر و خێرتر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مرۆڤی موسڵمان قورئان به‌ له‌سه‌ر خۆی و به‌ بیركردنه‌وه‌ له‌ مانا و مه‌به‌سته‌كانی بخوێنێته‌وه‌ تاوه‌كو له‌وه‌ی كه‌ به‌ په‌له‌ و خێرا بیخوێنێته‌وه‌ به‌بی تێڕامان له‌ واتا و نهێنیه‌كانی ...

خوا سبحانە قورئانی دابەزاندووە بۆ ئەوەی ئێمەی مرۆڤ بیخوێنینەوە و كاریگەر بین و كردەوەی پێبكەین نەك بە تەنها بیخوێنینەوە و بیكەینە هۆكارێك بۆ پارە پەیداكردن و هەڵخەڵەتاندن و كوشت و كوشتاری خەڵك، بە كورتی خوا سبحانە قورئانی دابەزاندووە بۆ ئەوەی ببێتە هۆكاری خۆشی و ئاشتی و ئارامی بۆ خەڵك، جا لەبەرئەوەی زۆربەی خەڵك پشتیان لە قورئان كردووە و لێی تێنەگەیشتوون یان بە هەڵە لێی تێگەیشتوون بۆیە حەزمان كرد بە كورتی كۆمەڵە خاڵێك بخەینە ڕوو كە یارمەتی مرۆڤ دەدەن بۆ دڵ كرانەوە و تێگەیشتن و كاریگەر بوونی دروست لە قورئان...

ئه‌م وتاره‌ بریتیه‌ له‌ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی ئه‌م پرسیاره‌: ئایا ڕاستی ناوه‌ڕۆكی ئه‌و نامه‌یه‌ چیه‌ كه‌ باس له‌ نهێنی نه‌بوونی پیتی ( یا ) ده‌كات له‌ پێش هاوار و نزاكانی قورئانی پیرۆز، ؟ بۆمان ڕوون بكه‌نه‌وه‌، خوای گه‌وره‌ پاداشتی خێرتان بداته‌وه‌.... بۆ خوێندنه‌وه‌ی ده‌قی نامه‌كه‌ ووه‌ڵامه‌كه‌ فه‌رموو ئه‌م بابه‌ته‌ بخوێنه‌ره‌وه‌...‌

قورئانی پیرۆز ڕابەرو ڕێ نیشاندەری مرۆڤایەتی و ڕۆشنایی ژیان و دەستوریەتی، وەهەرشتێك مرۆڤـ پێویستی پێ بێت، ئەوا خوای گەورە بەدەقێكی قورئانی، یان بەئاماژە بۆكردن ڕوونی كردۆتەوە.. ئه‌م ووتاره‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: یەكەم: لێوردبونەوە لەرِوانگەی قورئانی پیرۆز... دووەم: لێوردبونەوە لەقورئانی پیرۆز لەرِوانگەی فەرمودەكانی پێغەمبەر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم... سێ‌ یەم: گرنگی وردبونەوە لە قورئانی پیرۆز لای پێشینەچاكەكانمان (السلف الصالح)... چواره‌م: چەند هۆكارێك بۆ وردبونەوە لە قورئان...

قورئان هەمووی وتەی خوای پەروەردگارە و لە ڕێگەی جبریلەوە – علیە السلام – ناردوویەتیە خوارەوە بۆ ‏‏پێغەمبەری خوا (‏صلى الله عليه وسلم ‏)، بۆ ئەوەی خەڵكی لە گومڕاییەكانی كوفر و شیرك و ستەمەوە دەربكات بۆ ڕووناكیەكانی یەكخواپەرستی و باوەڕ و دادپەروەری.‏

مانای هێز له‌ قورئاندا به‌ هه‌موو شێوازیه‌كانیه‌وه‌ ٤٢ جار هاتوه، له‌ ٢٥ سوره‌تدا. ئه‌مه‌ش گرنگی هێز ده‌گه‌یه‌نێت له ‌ژیانی ئوممه‌تی موسڵماندا. ئه‌م بابه‌ته‌ باس له‌ مانای ووشه‌كانی هێز ده‌كات له‌ قورئانی پیرۆزدا...

هێندێك له‌ ده‌سته‌واژه‌ی قوڕئانی هه‌ن كه‌ له‌ ڕووی زمانه‌وه‌ به‌شدارن له‌سه‌ر یه‌ك پێناسه‌كردنیان له‌گه‌ڵ‌ هێندێكی تردا، له‌گه‌ڵ‌ بوونی چه‌ند جیاوازییه‌كی كه‌م، له‌وانه‌ وشه‌ی (جمَّ) ، وشه‌ی (غدق) ، وشه‌ی (كثر). ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ده‌سته‌واژه‌كانی (الكثرة) له‌ قوڕئاندا ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه‌ ده‌كات: - سنوور‌ى زانستی قیرائات. - باسه‌كانى زانستی قیرائات. - به‌رووبوو‌مى زانستی قیرائات. - فه‌زڵى زانستی قیرائات. - به‌راوردكردنى زانستی قیرائات له‌ گه‌ڵ زانسته‌كانى تر. - سه‌رچاوه‌‌ى زانستی قیرائات.

چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا بریتیه‌ له‌وه‌ی كه‌ له‌ نێوان دوو كه‌سدا ناخۆشی و دوژژمنایه‌تی هه‌یه‌ ، كه‌سێك دێت چاكسازی ده‌كات له‌ نێوانیاندا، وه ده‌بێته‌ مایه‌ی نه‌هێشتنی ئه‌و ناخۆشی ودوژمنایه‌تیه‌. ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ چاكسازی له‌ نێوان خه‌ڵكیدا.

ئه‌م باه‌به‌ته‌ ده‌رباره‌ی واتای كۆمه‌ڵه‌ ئایتێكه‌ كه‌ تایبه‌تن به‌ ڕه‌وشتی ئیماندارن له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم.