(1) Göylərdə və yerdə olan məxluqatın hamısı Allahın şənini uca tutur və Ona təriflər deyir. O, qüdrətlidir, heç kəsin Ona gücü çatmaz. O, yaratmasında, şəri qanunları təyin etməsində və qədəri yazmaq xüsusunda hikmət sahibidir.
(2) Allaha küfr etmiş və Onun rəsulu Muhəmmədi (səllallahu aleyhi və səlləm) yalançı saymış bənu-Nədir qəbiləsini ilk dəfə toplayıb Mədinədəki yurdundan çıxardıb Şama sürgün edən Allahdır. Bu qəbilə yəhudilərdən olmuş Tövrat əhli idi. Onlar verdikləri əhdi pozduqdan və müşriklərlə əlbir olub peyğəmbərə qarşı çıxdıqdan sonra Allah onları Şama sürgün etmişdir. Ey möminlər! Siz onların güclü və qüdrətli olduqlarından dolayı öz yurdlarından çıxacaqlarını güman etmirdiniz. Onlar da tikdikləri möhkəm qalaları onları Allahın göndərdiyi bəladan və əzabdan qoruyacağını güman edirdilər. Belə ki, Allah Öz rəsuluna onlarla vuruşmağı və onları yurdlarından qovub çıxartmağı əmr etməklə Allahın bəlası onlara gözləmədikləri yerdən gəldi və Allah onların qəlbinə şiddətli qorxu saldı. Onlar öz evlərini içəri tərəfdən dağıdırdılar ki, müsəlmanlar o evlərdən istifadə edə bilməsinlər, müsəlmanlar isə o evləri bayır tərəfdən dağıdırdılar. Ey ağıl sahibləri! Küfr etdiklərinə görə onların başına gəlmiş müsibətdən ibrət götürün. Siz onlar kimi olmayın ki, onlara verilmiş cəza və əzab sizə də verilməsin.
(3) Əgər Allah onlara yurdlarından sürgün edilmək hökmünü yazmasaydı, onları elə bu dünyada qətlə yetirmək və kölə etməklə əzab verərdi. Axirətdə isə onları, içində əbədi qalacaqları Cəhənnəm əzabı gözləyir.
(4) Onların başına gəlmiş bu müsibət onların küfr etməklə və verdikləri əhdi pozmaqla Allaha və Onun rəsuluna qarşı çıxmalarına görədir. Kim Allaha qarşı çıxsa, bilsin ki, həqiqətən, Allah şiddətli cəza verəndir və o kimsə şiddətli cəzaya məruz qalacaqdır.
(5) Ey möminlər! Sizin bənu-Nədir qəbiləsi ilə döyüşdə Allahın düşmənlərini qəzəbləndirmək üçün xurma ağaclarını kəsməyiniz, yaxud o ağaclardan faydalanmaq üçün onları kökü üstündə salamat qoymağınız, onların iddia etdikləri kimi yer üzündə fəsad törətmək deyil, əksinə, Allahın əmri ilə yerinə yetirilmiş bir işdir, həmçinin Allahın, Onun itaətindən çıxan, verdikləri əhdi pozan və xəyanət etməyi vəfalı olmaqdan üstün tutan yəhudiləri rəzil etməsi üçündür.
(6) Allahın Öz rəsuluna bənu-Nədir qəbiləsinin mallarından verdiyi qənimətləri əldə etmək üçün siz nə at, nə də dəvə sürdünüz, nə də ki buna görə əziyyət çəkdiniz. Allah Öz rəsuluna bənu-Nədir qəbiləsi üzərində hakim etdi və o, döyüşmədən onların diyarını fəth etdi. Allah hər şeyə qadirdir və heç bir şey Onu aciz edə bilməz.
(7) Allahın Öz rəsuluna heç bir döyüşsüz kəndlərin əhalisindən verdiyi qənimətlər Allaha və Peyğəmbərə mülk olaraq, üstəlik, onun əqrəbasına - Haşim və Müttəlib oğullarına məhrum olduqları sədəqəyə əvəz olaraq, habelə, xərcləməyə bir şey tapmayan yetimlərə, yoxsullara və müsafirlərə məxsus edilmişdir ki, o mallar kasıblara deyil, yalnız zənginlərin var-dövləti olub qalmasın. Ey möminlər! Peyğəmbər sizə qənimətlərdən nə verirsə, onu götürün, nəyi də qadağan edirsə, ondan çəkinin. Allahın əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi işlərdən çəkinməklə Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allahın cəzası çox şiddətlidir. Onun cəzasından həzər edin!
(8) Bu malların bir qismi Allah yolunda hicrət etmiş, üstəlik, mallarını və övladlarını qoyub getməyə məcbur qalmış yoxsul mühacirlərə məxsusdur. Onlar bu dünyada Allahın verdiyi ruziyə, axirətdə də Onun razılığını qazanmağa çalışır, həmçinin, Allah yolunda cihad etməklə Allaha və Onun rəsuluna kömək edirlər. Bu xislətləri özlərində cəm edən kimsələr - məhz onlar imanlarında sabit qalanlardır.
(9) Mühacirlərdən əvvəl Mədinədə yurd salmış, Allaha və Onun rəsuluna iman gətirməyi seçmiş ənsar Məkkədən onların yanına hicrət etmiş kimsələri sevir, qənimətlərdən Allah yolundakı mühacirlərə pay verildikdə, özlərinə isə heç bir şey verilmədikdə, qəlblərində mühacirlərə qarşı kin və həsədə yer verməz, hətta özləri kasıb və ehtiyac içində olsalar belə, dünya nemətlərini əldə etmək xüsusunda mühacirləri özlərindən üstün tuturlar. Allah hər kimi nəfsinin tamahından qoruyur və ona bu maldan Allah yolunda xərcləməyi nəsib edirsə, onlar istədiklərinə nail olan və qorxduqları şeydən xilas olan kəslərdir.
(10) Onlardan sonra gələnlər və qiyamət gününədək onların yolunu tutub gedənlər deyərlər: “Ey Rəbbimiz! Bizi və bizdən əvvəl Allaha və Onun rəsuluna iman gətirmiş din qardaşlarımızı bağışla. Bizim qəlbimizdə möminlərdən heç birinə qarşı nifrət və həsədə yer vermə. Ey Rəbbimiz! Həqiqətən, Sən Öz qullarına qarşı olduqca şəfqətli və rəhmlisən!”
(11) Ey Peyğəmbər! Küfrlərini gizlədib özlərini mömin kimi göstərən kəslərin təhrif edilmiş Tövrata əməl edən yəhudilərdən kafir olan qardaşlarına: “Yurdunuzda qərar tutun, biz sizi köməksiz buraxmayacaq və sizi ələ verməyəcəyik. Əgər müsəlmanlar sizi yurdunuzdan çıxartsalar, biz də sizinlə birlikdə çıxıb gedəcək və bizim sizinlə bərabər getməyimizə mane olmaq istəyən heç bir kəsə itaət etməyəcəyik. Əgər müsəlmanlar sizə qarşı vuruşsalar, biz mütləq sizə kömək edəcəyik!” – dediklərini görmədinmi?! Allah münafiqlərin yəhudilərlə birlikdə yurdlarından çıxacaqları və onlarla bərabər vuruşacaqları iddiasında yalançı olduqlarına şahiddir.
(12) Əgər müsəlmanlar yəhudiləri yurdlarından çıxartsalar, münafiqlər onlarla birlikdə çıxıb getməz, müsəlmanlar yəhudilərə qarşı vuruşsalar, onlara əl tutub kömək göstərməzlər. Əgər müsəlmanlara qarşı yəhudilərə əl tutub köməklik göstərsələr, onları qoyub qaçar, bundan sonra da o münafiqlərə heç bir kömək edilməz, əksinə, Allah onları rəzil və rüsvay edər.
(13) Ey möminlər! Münafiqlər və yəhudilər öz ürəklərində Allahdan çox sizdən qorxurlar. Onların Allahdan çox sizdən qorxmasının səbəbi budur ki, onlar anlamayan adamlardır. Əgər anlasaydılar, Allahdan daha çox qorxmağın və daha həzər etməyin haqq olduğunu bilərdilər. Çünki sizi onların üzərində hakim edən məhz Allahdır.
(14) Ey möminlər! Yəhudilər hamılıqla sizə qarşı yalnız qalalarla əhatəyə alınmış şəhərlərdə və ya divar arxasından vuruşarlar. Onlar qorxaq olduqlarına görə sizinlə üzbəüz vuruşa bilmirlər. Onların öz aralarındakı düşmənçilik daha betərdir. Sən onların həmrəy olduğunu və bir səfdə olduqlarını güman edirsən, halbuki onların qəlbləri ayrı-ayrıdır. Bu ixrilaf və ədavət ona görədir ki, onlar anlamayan insanlardır. Əgər anlasaydılar, haqqı başa düşüb ona tabe olar və ixtilafa düşməzdilər.
(15) Bu yəhudilər küfr etməkdə və əzaba düçar olmaqda, özlərindən az bir müddət əvvəl küfrlərinin pis aqibətini görmüş - bir qismi öldürülmüş, bir qismi də əsir götürülmüş Məkkə müşriklərinə bənzəyirlər. Axirətdə onlar üçün ağrılı-acılı bir əzab hazırlanmışdır.
(16) Onların münafiqləri dinləmək məsəli şeytana bənzəyir. Şeytan insana kafir olmağı gözəl göstərir. Elə ki insan küfrün gözəl olduğunu görüb kafir olur: “Sən kafir olduğun üçün mən səndən uzağam. Mən məxluqatın Rəbbi olan Allahdan qorxuram!” – deyir.
(17) Qiyamət günü şeytanın və ona itaət edən kimsənin aqibəti atəş içində əbədi qalmaq olacaqdır. Zalımları gözləyən cəza budur. Bu, Allahın hüdudlarını aşaraq özlərinə zülüm edən kimsələrin məruz qalacaqları cəzadır.
(18) Ey Allaha iman gətirən və Onun buyuruqlarını yerinə yetirən kimsələr! Allahın əmr etdiklərini yerinə yetirib qadağan etdiyi işlərdən çəkinməklə Ondan qorxun! Qoy hər kəs qiyamət günü üçün nə yaxşı əməl etdiyinə baxsın. Allahdan qorxun! Həqiqətən, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır. Sizin əməllərinizdən heç bir şey Ona gizli qalmaz və O, bu əməllərin əvəzini sizə verəcəkdir.
(19) Allahın əmrini yerinə yetrməkdən və qadağan etdiyi işdən çəkinməkdən boyun qaçırmaqla Allahı unudan, buna görə də Allahın onları özlərinə unutdurduğu, beləliklə də, Allahın qəzəbindən və əzabından qurtaracaq işlər görməyə müvəffəq edilməyən kimsələr kimi olmayın! Allahı unudan - Onun əmrini yerinə yetirməyən, qadağan etdiyindən də çəkinməyənlər Allahın itaətindən çıxmış kimsələrdir.
(20) Cəhənnəm əhli ilə Cənnət əhli eyni ola bilməz. Əksinə, onların dünyada etdiyi əməllər fərqli olduğu kimi, cəzaları da fərqlidir. Cənnət əhli istədiklərinə nail olduqlarına və qorxduqları əzabdan qurtulduqlarına görə uğur qazananlardır.
(21) Ey Peyğəmbər! Əgər Biz bu Quranı dağa nazil etsəydik, sən, o dağın sərt olmasına rəğmən, Qurandakı kəskin öyüd-nəsihətlərə və sərt təhdidlərə görə Allahın qorxusundan boyun əyib, zəlil halda parça-parça olduğunu görərdin. Biz bu misalları insanlar üçün çəkirik ki, bəlkə, düşünüb Quran ayələrinin özündə cəm etdiyi moziələrdən və ibrətamiz hadisələrdən dərs alalar.
(22) O, Özündən başqa haqq məbud olmayan, qeybdə və aşkarda olanları bilən, heç bir şey Özünə gizli qalmayan Allahdır. O, dünyada da, axirətdə də, həm mərhəmətli, həm də rəhmlidir və Onun rəhməti aləmləri bürümüşdür. O, (Özündən başqa haqq məbud olmayan), hökmdar, hər bir nöqsandan uzaq və uca, eləcə də, hər bir eybdən salamat olan, tutarlı ayələrlə elçilərinin doğru danışdığını təsdiq edən, qularının əməllərinə nəzarət edən, heç kəsin qalib gələ bilməyəcəyi qüdrətli, Öz gücü və qüdrətli ilə hər şeyi istila edən, məğrur Allahdır. Allah müşriklərin Ona şərik qoşduqları bütlərdən və başqa şeylərdən uca və uludur.
(23) O, Özündən başqa haqq məbud olmayan, qeybdə və aşkarda olanları bilən, heç bir şey Özünə gizli qalmayan Allahdır. O, dünyada da, axirətdə də, həm mərhəmətli, həm də rəhmlidir və Onun rəhməti aləmləri bürümüşdür. O, (Özündən başqa haqq məbud olmayan), hökmdar, hər bir nöqsandan uzaq və uca, eləcə də, hər bir eybdən salamat olan, tutarlı ayələrlə elçilərinin doğru danışdığını təsdiq edən, qularının əməllərinə nəzarət edən, heç kəsin qalib gələ bilməyəcəyi qüdrətli, Öz gücü və qüdrətli ilə hər şeyi istila edən, məğrur Allahdır. Allah müşriklərin Ona şərik qoşduqları bütlərdən və başqa şeylərdən uca və uludur.
(24) O, hər şeyi xəlq edən xaliq, əşyaları yoxdan yaradan, məxluqatına istədiyi kimi surətverən Allahdır. Ən uca sifətləri özündə cəm edən ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə olanların hamısı Onun hər bir nöqsandan münəzzəh edər. O, qüdrətlidir. Heç kəs Onu məğlub edə bilməz. Həmçinin, O, yaratmaq, şəri hökmləri təyin etmək və qədəri yazmaq xüsusunda hikmət sahibidir.